Мақалада Батыс Қазақстан облысындағы Жайық популяциясы киіктерінің мониезиозбен заладануы барысындағы патоморфологиялық өзгерістері сипатталған. Жүргізілген зерттеулерге сай мониезиоз ауруымен киіктердің жас төлдері, нақтырақ айтсақ 2-3 айлық киіктер арасында кездесті. Жайық популяциясы киітерін жарып сою жұмыстары Қазталов және Жәнібек аудандарында жүргізілді. Өлекселерді зерттеу кезінде олардың арықтағанын, шырышты қабаттарында қанның аздығы байқалып, бұлшық еттері гиперимияға ұшыраған, инфильтрацияланған, кейбір бөліктері қатты ісінгені анықталды. Залалданған өлексенің бауырында, бүйрегінде және миында өзгерістер байқалды. Айқын өзгерістер аш ішекте кездесті. Аш ішектің кеңеюі, метеоризм, вольвулус, инвагинация және энтерит түріндегі шырышты қабықтың қабынуы анықталды. Ішкі ағзаларда анемия, тіндердің ісінуі және тері астындағы тіндердің инфильтрациясы кездесті. Сонымен қатар, кеуде мен іш қуыстарын ашқанда транссудаттың мол жиналғанын байқадық. Талақтың көлемінің ұлғайғаны анықталды. Асқазан-ішек жолдарының шырышты қабаттары қанмен, шырышпен толған, мөлшері шамадан тыс қалыңдаған. Асқазан-ішек жолдары қалыңдау, лимфа түйіндері үлкейген. Киік өлексесінің аш ішегінен мониезия анықталды. Мониезиоздың әсерінен ішек бітеліп, ішектің инвагинациясы байқалды. Мониезиямен ауырған киіктердің аш ішегінде айқын серозды энтерит анықталды. Ащы ішектің дәнекер тіні атрофиялық өзгерістерге ұшыраған, қалған аймақтар гиперпластикалық лимфоидты ұлпамен инфильтрацияланды. Мониезиозбен залалданған киіктердің ащы ішек бөлімі, серозды энтерит, инфильтрация және эпителиоциттердің жиналғаны анықталды.
Ғылым және білім / Наука и образование
2023. — Выпуск 1-1
Содержание:
Мақалада «Вермиком» азықтық қоспасының зертханалық ақ тышқандарға қатысты ветеринариялық-токсикологиялық қауіпсіздігін зерттеу жұмыстарының нәтижелері берілген. Зерттеу жұмысы үшін SHK туысына жататын 20 ақ тышқан іріктелді. Әрқайсысы бес тышқаннан тұратын 4 топ құрылды. Бірінші топтың тышқандары бақылау тобы болды, яғни олардың рационына азықтық қоспа қосылмады. Екінші, үшінші және төртінші топтың тышқандарының рациондарына сәйкесінше 2г/кг; 4г/кг және 6г/кг «Вермиком» азықтық қоспасы қосылды. Зерттеу уақыты екі аптаны құрады. Зерттеу жұмысның нәтижесі бойынша «Вермиком» азықтық қоспасын тышқандардың негізгі рационына қосқанда оның тышқандардың физиологиялық күйіне кері әсерін тигізбейтіні және улану жағдайының болмайтындығы анықталды. Тәжірибенің соңында барлық тышқандар белсенділік көрсетті және олардың қоршаған ортаға деген реакциялары негізгі рационға азықтық қоспаны қосқанға дейінгі сияқты болды. Сондай-ақ, 4 г/кг және 6 г/кг азықтық қоспаларын қолданған тәжірибелік топтардағы ақ тышқандардың абсолютті және орташа тәуліктік өсімдері бақылау тобымен салыстырғанда жоғары болғаны анықталды. «Вермиком» азықтық қоспасы тышқандардың қанының гематологиялық көрсеткіштеріне оң әсер ете отырып, олардың салмағының артуына жақсы әсер етті. Ветеринариялық-токсикологиялық зерттеу бойынша жүргізілген тәжірибелер «Вермиком» азықтық қоспасының зиянсыз екендігін көрсетті және бұл азықтық қоспаны өндірістік мал шаруашылығында жануарлардың физиологиялық жағдайларын жақсарту мен өнімділіктерін арттыру үшін қолдануға болатындығын дәлелдейді.
Ключевые слова
В данной статье приведены результаты использования растительных отваров при бактериальных патологиях осетровых рыб при содержании в УЗВ.Применение растительных отваров при бактериальных патологиях осетровых дает положительный терапевтический эффект. В данных опытных группах отмечено улучшение общего состояния рыб, рыба активно поедает корм. На протяжении срока наблюдения за рыбами опытных групп побочных эффектов и раздражения, случаев повторного заболевания не отмечено. В 1-ой и 3-ей опытных группах отмечается низкий коэффициент летальности (0,1% и 0,05 %). Во 2-ой и 4-ой группах гибели рыб не наблюдается. Выживаемость рыб в опытных группах была выше (от 90%), чем в 5-ой (65%) и контрольной (50 %). Растительные препараты показали интенсивное ранозаживляющее действие. Лечение поваренной солью оказалось менее эффективным. У рыб этой группы заживление проходило медленнее, рыбы гибли. Таким образом, растительные отвары показывают высокий терапевтический эффект, оказывают антибактериальное, противовоспалительное и ранозаживляющее действие при бактериальных патологиях осетровых рыб в УЗВ. По сравнению с химиопрепаратами, терапия с помощью растительных препаратов позволяет проводить лечение более эффективно при тех же временных затратах, без побочных эффектов. Результаты показывают целесообразность применения растительных отваров в качестве альтернативного химиопрепаратам терапевтического, профилактического, а также экологически безопасного средства для лечебно-профилактических целей в аквакультуре.
Ключевые слова
This article presents research on sanitary and bacteriological evaluation of the quality of semi-finished chicken meat and whole chicken carcasses sold in Kostanay. The quality of products was evaluated by organoleptic, biochemical and bacteriological indicators. A total of 32 samples were analyzed, including whole chicken carcasses of domestic poultry and industrial chicken carcasses, as well as semi-finished chicken products (shank, thigh, wings on a substrate). During organoleptic and biochemical analysis of the quality of the samples 5 samples did not meet the requirements of normative documents. Sanitary and bacteriological examination showed excess of total microbial contamination. In a sample of imported semi-finished products the presence of Bacteroidetes was detected. Salmonella and L. monocytogenes bacteria were identified in two samples of domestic chicken. In order to facilitate faster identification of pathogens in food, chromogenic selective media were used, which have a high sensitivity and facilitate their identification. Due to the presence of markers of specific enzymatic activity, the colonies of the bacteria in question are stained with a characteristic colour and the growth of extraneous microflora is inhibited. The use of modern nutrient media saves time for routine laboratory tests.
Ключевые слова
Халықты құнарлы тағамдармен қамтамасыз ету барысында балық шаруашылығын дамыту қолға алынды. Осы орайда Алматы облысында "Аsyltas engineering" ЖШС африкалық жайын балығын өсіруде. Шаруашылықта жайын балығын биологиялық қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін зерттеулер жүргізілуде. Жоғары деңгейдегі азықтық қоспамен азықтандыру үшін Алматы облысында, Көксу кен орнында табылған жергілікті шунгит минералы негізіндегі азықтық қоспа дайындалды. Дайындалған азықтық қоспаның әсерін анықтау үшін қосымша минералы азықтық қоспамен азықтандырылды. Жергілікті шунгит минералымен азықтанған африкалық жайын балығының етінен алынған сынама және минералды азықтық қоспамен азықтандырылған жайын балығы етінен сынама алынып салыстырмалы түрде зерттелді. Зертханалық зерттеулерде балық етіндегі минералды заттар құрамы анықталды яғни, макроэлементтер: натрий, калий, кальций, магний, фосфор және микроэлемент: темір зерттелді. Зерттеу нәтижесіне келетін болсақ, алынған 2 сынаманың нәтижесі жергілікті шунгит минералымен азықтанған жайын балығының етінің құрамында: натрий, калий, кальций, фосфор және темір микроэлементінің мөлшері көп екендігі анықталды. Минералды негіздегі азықтық қоспамен азықтанған жайын балығының етінің құрамында магнийдің мөлшері көптігі анықталды. Демек,жергілікті шунгит минералы негізінде дайындалған азықтық қоспаның құнарлығы анықталды.
Ключевые слова
Мақалада Алматы, Ақмола және Батыс Қазақстан облыстарының бес шаруа қожалығынан алынған биосынамаларды моракселлез ауруына бактериологиялық зерттеуден өткізу барысында ілеспе патогендер анықталғандығы сипатталған. Биоматериал асылтұқымды (Абердин-Ангус, Герефорд, Голштин), жергілікті (Қазақтың Ақбас, жергілікті асыл тұқымды емес) ірі қара малдан алынды. Ірі қара малдан бөлініп алынған індеттік өсінділерін Moraxella bovis ATСС 17948ТМ және Moraxella bovoculi 1259ТМ референттік штамдарын бақылауға алып, оларды салыстыра отырып физика-химиялық, морфологиялық, тинкториальдық және басқа да биологиялық қасиеттері тексерілді. Moraxella spp. жалпы патогендердің 11,62% құрады. Айқындалған ілеспе микроорганизмдердің ішінде Staphylococcus spp. (50,38%) және Streptococcus spp. (48,06%) басқа патогендерге қарағанда көп бөлінді. Сонымен қатар, Escherichia spp. - 31,78%, Proteus spp. - 30,23%, Acinetobacter spp. - 3,87%, Pseudomonas spp. - 1,55%, Listeria spp. - 0,75% құрады. Серологиялық тестілеу нәтижесі 22,4% көрсетті және ол бактериологиялық әдіске қарағанда 13%-ға сезімталдық танытты. Аз мөлшерде бөлінген бактериялық флора өздігінен кератоконьюнктивиттің дамуына алып келмейді, тек секундарлық болып саналып, ауру ағымын қиындатады. Ақмола облысының шаруа қожалығынан алынған 9 биосынама шайындыларынан Thelazia rhodesi балаң құрты анықталды.
Ключевые слова
Мақалада ірі қара мал моракселлезінің қоздырғыштарының бірі Moraxella ovis патогенін нақты уақыттағы полимеразды тізбекті реакциясымен анықтау мақсатында синтетикалық олигонуклеотидтер жиынтығын құрастыру туралы мағлұмат берілген. Moraxella ovis ATCC-33078 референтті штаммынан дезоксирибонуклеин қышқылының экстракциясы «РИБО-сорб» және PureLink Genomic DNA Mini Kit реагенттер жинағын қолдана отырып бөлініп алынды. Синтетикалық праймерлердің аналитикалық сезімталдығы Moraxella ovis дезоксирибонуклеин қышқылын он есе сүйылту арқылы тексерілді. Олигонуклеотидтер жиынтығының телімділігі жақын туыс микроорганизмдерді және басқа патогендерді сынау арқылы дәлелденді. Реакциядағы синтетикалық олигонуклеотидтер жиынтығының сезімталдық шегі 10-5 сүйылтуды немесе 21 көшірмеден (50 фг) көрсетті, ал телімділігі Moraxella bovis 17948ТМ және Moraxella bovoculi 1259ТМ референттік штаммдары және грамм теріс, грамм оң патогендерімен сыналып, оң нәтиже көрсетті. Нақты уақыттағы полимеразды тізбекті реакциясында олигонуклеотидтер жиынтығын қолдану Moraxella ovis қоздырғышын анықтау үшін 100% телімділігін көрсетті. Moraxella ovis олигонуклеотидтер жиынтығы кератоконъюнктивит қоздырғышын диагностикалауда нақты уақыттағы полимеразды тізбекті реакциясында қолданатын жылдам, телімді сынақ жүйесін жасауға мүмкіндік береді. Алынған ғылыми нәтиже келешекте Moraxella bovis, Moraxella bovoculi және Moraxella ovis қоздырғыштарын бір мезетте анықтайтын мультиплексті нақты уақыттағы полимеразды тізбекті реакциясын дайындауға мүмкіндік береді.
Ключевые слова
The article presents the results of studies on the study of cultural, tinctorial, biochemical and virulence properties of Pasteurella multocida strains isolated from cattle. In order to refresh the isolated strains and increase their virulent properties, successive passages were carried out through the body of white mice. According to the results of the bioassays, a reduction in the period of death of mice after infection with Pasteurella cultures was established, which proves an increase in their virulence. When studying the cultural and morphological properties, pure cultures of Pasteurella were grown on nutrient media at 37°C for 18–24 h. A biochemical test on Hiss medium was used to fully confirm the data obtained. The test cultures isolated from pathological material (heart, lung, spleen, liver, intestines ) of cattle have cultural, biochemical and biological properties characteristic of the Pasteurella multocida species and form S-shaped colonies. Isolated cultures of Pasteurella multocida can be used to evaluate the immunogenicity of existing vaccines and use them as a basis for the development of anti-pasteurellosis polyvalent emulsion vaccines, anti-pasteurellosis hyperimmune serum and e.t.c.
Ключевые слова
В статье приводятся результаты генетического скрининга 76 быков производителей голштинской породы племенных центров №1, №2 и 200 коров голштинской породы зарубежной селекции племенного хозяйства ТОО «Байсерке-Агро». Генотипирование племенных животных проведено по локусам следующих генов: GART, TFB1M, APOB, детерминирующих генетические аномалии, гаплотипов фертильности: HH4, HH5, HCD. Для выявления гетерозиготных носителей гаплотипа фертильности HH4 с помощью программы Primer 3 были подобраны последовательности праймеров, идентификация дикого и мутантного типов аллелей проведена с помощью рестриктазы - Tru9I. Детекция гетерозиготных носителей гаплотипа HH5 осуществлена двумя способами, аллельспецифическая ПЦР и T-ARMS-PCR реакция. Генетический мониторинг по гаплотипу фертильности, дефицита холестерина, HCD проводился путем амплификации дикого и мутантного типов аллелей с помощью двух прямых (для дикого и мутантного типов аллелей) и одного общего обратного праймеров. Таким образом, по результатам ДНК тестирования 76 быков производителей голштинской породы 4 животные оказались гетерозиготными носителями HH5 и 3 особи HCD, более высоким был уровень встречаемости гаплотипов фертильности HH5 и HCD у коров, 12,0% и 11,0%, соответственно. Следует отметить, что процент животных, проверенных ПЦР диагностикой был низким, 46,15% - 61,53% на племенном центре №1, более высоким был на племенном центре №2, 69,23% - 92,30%.
Ключевые слова
Большую роль в наращивании производительности молочной отрасли играют не только технологии разведения и селекции крупного рогатого скота, но и применение современных методов молекулярно-генетического тестирования на наличие однонуклеотидных замен (SNP) в генах, оказывающих влияние на изучаемые признаки. К таким генам относится ген лектина, связывающего маннозу. Маннозосвязывающий лектин является важным компонентом врожденного иммунитета, участвуя в процессах опсонизации, активации комплемента и нейтрализации чужеродного агента. Ген лактоферрина, кодирующий многофункциональный металлосвязывающий белок, обладающий бактериостатической и бактерицидной функцией. Гены соматотропинового гормонального комплекса (гены гормона роста и инсулиноподобного фактора роста) играющие ключевую роль в развитии организма и метаболизме, от которого зависит качественный состав молока. Целью данного исследования явилось установление предпочтительных и нежелательных генотипов указанных генов, ассоциированных с показателями молочной продуктивности и качества молока среди поголовья черно-пестрой породы. Изучение, выявление и привлечение в селекционные программы по повышению молочной продуктивности и качества молока генетических маркеров может сделать значительный вклад в развитие отечественной селекции и ветеринарии.
Ключевые слова
Микробиом кишечника влияет на физиологию, метаболизм, и иммунную функцию хозяина и обеспечивает непрямую (иммуноопосредованные) и прямую устойчивость к кишечным патогенам. Нами был исследован микробиом крупного рогатого скота при помощи метода 16S метаборкодирования. Результаты анализировали биоинформатическим методом. В результате проведенных исследований было установлено, что наблюдаются статистически достоверные различия в микробиоме животных различных регионов и с разными условиями содержания. Так у животных стойлового содержания преобладали классы Gammaproteobacteria и Actinobacteria, а у пастбищных - Clostridia. Класс Gammaproteobacteria также преобладал в содержимом фекалий крупного рогатого скота юго-восточного региона. Таким образом, на микробиому крупного рогатого скота влияют условия содержания и географическое расположение животных. В результате проведенных экспериментов было установлено, что количество архей было выше в фекалиях коров северного региона и составило 1,46 против 0,22 юго – восточного региона (P >0,99). Анализ данных в стойловый период показал, что количество архей выше в фекалиях коров западного региона и составило 0,35 против 0,01 в восточном регионе (P >0,99). В результате сравнительного анализа данных в стойловый период установлено, что количество архей было выше в фекалиях коров западного региона и составило 0,28 против 0,02 юго-восточного региона (P >0,99). Пастбищное содержание животных, увеличивает относительное количество метаногенов семейств Methanobacteriaceae, Methanocorpuscolaceae, Methanosarcinaceae, Methanomethylophilaceae, которые выделяют большее количество метана. Для уменьшения выбросов эмиссии метана рекомендуем пастбищных животных вечером подкармливать концентратами.
Ключевые слова
The data of veterinary reporting of the Department of veterinary medicine of the Ministry of Agriculture of the Republic of Kazakhstan, RSE on REM at the Republican veterinary laboratory, RSE on REM at the National reference center for veterinary medicine were studied and analyzed. Monitoring studies on lumpy skin disease were carried out for an objective assessment of the epizootic situation in the context of regions, districts, rural districts where there are cattle susceptible to the disease. The main factors contributing to the emergence and spread of lumpy skin disease virus in the country have been identified. At the same time, there is a very high probability that the virus will penetrate deep into the country with animals imported from abroad, in particular from the Russian Federation, which may be carriers of the infection or latent patients. Evidence of this is the registration of new epizootic foci of diseases in cattle on its territory. The effect of vaccination on the formation of immunity in animals was studied by serological examination of their blood sera in ELISA. As a result, an assessment of the reactivity of animals to the introduction of the vaccine was given and some of the reasons hindering the formation of immunity in animals were clarified. It is proposed to immunize animals with vaccines registered in the Republic of Kazakhstan and (or) the member states of the Eurasian Economic Union, which have passed the mandatory certification procedure at the OIE Reference centers and are produced at biofactory that meet GMP requirements.
Ключевые слова
Opisthorchis felineus трематодынан туындаған описторхоз ауруы - етқоректілер мен адамдар арасында кең таралған табиғи ошақты зооноз. Шығыс Еуропа, Батыс Сібір және Қазақстанның кейбір аймақтарында кең таралған паразитоздың эпидемиологиялық және экономикалық маңызы жоғары. Еліміздің солтүстік, орталық және батыс аймақтарында жыл сайын бұл аурумен 700-ден 10000-ға дейін ауыратын адам ресми түрде тіркеледі. O.felineus аралық иелері мен инфекция көзі - тұқы тұқымдас балықтар. Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу барысында Ертіс-Қарағанды каналында (Қарағанды облысы) мекендейтін O.felineus метацеркарийімен зарарланған балықтарды аулап, олардың химиялық құрамын, микроэлементтер мен аминқышқылдарының мөлшерін тексеріп, етке әсерін анықтау арқылы, описторхозбен зақымдалған балық шаруашылығы өнімдерін ветеринариялық-санитариялық бағалау болды. Зерттеу нәтижесіне сәйкес, O.felineus залалданған аққайраннан алынған сынамалар құрамындағы ылғал мөлшері залалданбаған аққайранмен салыстырғанда 1,24% жоғары екендігі анықталса, нәруыз 0,79%, күл 0,18%, май 0,27%-ға төмен екендігі белгілі болды. Сонымен қатар, O.felineus зақымдалған балық етінің құрамындағы инвазия экстенсивлілігі жоғарылаған сайын энергетикалық құндылығы төмендей беретіндігі белгілі болды. Зарарланған аққайран балығының етінен алынған сынамалар құрамында микроэлементтер мөлшері, салыстырмалы түрде алынған, зарарланбаған балық етіне қарағанда Cu-1%, Fe- 5,46%, Zn- 1,50%-ға төмен болды. Май қышқылдары мен дәрумендер O.felineus-пен зарарланған балық етінде төмен болып, айтарлықтай өзгеріс байқалмады.
Ключевые слова
The animals of the Kazakh white-headed breed bred in the West Kazakhstan region are distinguished not only by their high productivity, but also by their adaptability to the harsh sharply continental climate. The article describes the chemical composition of an average sample of minced meat, the longest back muscle and raw fat of the Kazakh white-headed breed at the age of 15 and 18 months. The Kazakh white-headed breed now forms the basis of domestic beef cattle breeding. The animals of this breed are unique in their adaptability to the conditions of the domestic sharply continental climate and are successfully bred in almost all climatic zones of the country. The Akbas are distinguished not only by endurance, but also by being not so picky about forage, a superb weight gain and high meat productivity. The breed quickly adapts to pastures with different herbage. At birth, young bulls can weigh from 27 to 30 kg. The weight of the adult bulls is 800 to 900 kg, some reach 1100 kg. Cows weigh 500-550 kg, some individuals can gain up to 780 kg. With intensive fattening, bulls at the age of 18 months have a live weight of 540 - 550 kg, and the slaughter yield of meat is 62-64%. Special attention is paid to the factors influencing the change in meat. The functional properties of protein substances are affected. The energy value of meat and the nutritional value of bull meat are considered. The data obtained by us indicate an increase in fat content and a decrease in protein in minced meat with age in young animals of all genetic groups. It is characteristic that the process of accumulation of adipose tissue in castrates of Shagatai cattle and in its crossbreeds from bulls-producers of the Ural Hereford was 6.76 and 4.72% more intense, whereas in bulls - analogues by origin – 4.46 and 2.84%. Meanwhile, the peculiarities of the intra-breed belonging of the experimental young animals contributed to the manifestation of certain differences in fat formation in the body. The greatest difference in the fat content in the flesh of the carcass between the Shagatai cattle and its breed with the Ural Hereford was observed at the age of 18 months. In Shagatai bulls and castrates, the fat content in meat was higher, respectively, by 3.58% (P>0.99) and 2.60% (P>0.95) than in half-blooded peers from Herefords of the Ural selection. The quality of meat is also characterized by the ratio of protein and fat. In the flesh of carcasses of Shagatai bulls at the age of 15 months, the parameters of this ratio were 1:0.58, castrates - 1:0.51, and at 18 months - 1:0.88 and 1:0.95, respectively, in analogues of Ural Hereford × Shagatai cattle at 15 months, this ratio was 1:0.47 in group III and group IV 1:0.48, and at 18 months, respectively, 1:0.66 and 1:0.77.
Ключевые слова
В настоящее время грибковая инфекция широко распространена среди сельскохозяйственных и плотоядных животных. Эта инфекция в основном встречается в ассоциированной форме. В целях сохранения благополучия различных видов животных возникла необходимость в совершенствовании существующих вакцин для профилактики и лечения дерматомикозов сельскохозяйственных и плотоядных животных, в которых остро нуждается население, а также малые и крупные фермерские и животноводческие хозяйства страны. Разработка технологии изготовления поливалентной инактивированной вакцины против дерматомикозов сельскохозяйственных и плотоядных животных могла бы решить вопросы профилактики (лечения) заболевания, что повлияет на улучшение эпидемиологической ситуации по дерматомикозу в Республике Казахстан, и получению качественной продукции. В статье представлены результаты тестирования поливалентной инактивированной вакцины против дерматомикозов сельскохозяйственных и плотоядных животных, изготовленной из высокоиммуногенных вакцинных штаммов Trichophyton mentagrophytes F-01, Trichophyton sarkisovii F-03, Trichophyton verrucosum F-02, Trichophyton verrucosum variantis autotrophycum F-04, Trichophyton equinum F-05, Microsporum canis F-06 на кроликах, а также результаты комиссионного тестирования на базе фермы "Жаксылык" в Жамбылском районе Алматинской области.
Ключевые слова
Equine rhinopneumonitis is an acute, highly contagious disease found virtually worldwide. The object of the studies was the AK-2011 strain isolated from the horses suffering from rhinopneumonitis during an outbreak of abortions. The viability of the AK-2011 strain was assessed using a continuous line of calf trachea cells, a continuous line of calf kidney cells, a continuous line of sheep kidney cells, a continuous line of bovine kidney cells, a continuous line of green monkey kidney cells, a continuous line of Syrian hamster kidney cells, a primary trypsinized culture of horse kidney cells grown in tubes and flasks, and the AK-2011 laboratory strain of equine rhinopneumonitis virus with biological activity of 6.0 lg TCID50/cm3. Sequencing and polymerase chain reaction (PCR) analysis were performed. The virus isolated from the ORF68 gene in Kazakhstan appeared to be the most similar to the T-953 and 2222-03 strains isolated in the USA and Australia, respectively, in terms of phylogenetics. As to primary infections, cytopathic effects (CPE) induced by the AK-2011 virus stain (dilution 101) in calf trachea and horse kidney cell cultures were stable from the 1st to 10th passages, with biological activity of 5.75-6.00 lg TCID50/cm3. CPE caused by the virus were apparent on days 2-3, further developed intensively, and extended to 60-80% of the cell monolayer on days 5-7. In calf kidney, sheep kidney, green monkey kidney, and bovine kidney cell cultures, the same changes were observed 1-2 days later. The changes were slow, and by day 7-10 CPE extended to no more than 30-50% of the cell monolayer. An attenuated strain AK-2011 of equine rhinopneumonitis virus was obtained. It was considered a candidate for the manufacture of a vaccine for equine rhinopneumonitis. Thus, the attenuated strain AK-2011 of the equine rhinopneumonitis virus was characterized. He was considered a candidate for the manufacture of a vaccine against horse rhinopneumonitis.
Ключевые слова
Оспа верблюдов - контагиозная болезнь, протекающая с образованием характерной узелково-пустулезной оспенной сыпи на коже и слизистых оболочках. Возбудители - крупные эпителиотропные вирусы из группы покс - вирусов. Инкубационный период, в зависимости от возраста верблюдов, свойств вируса и путей его проникновения в организм, колеблется от 3 до 15 дней: у молодых животных 4-7, у взрослых 6-15 дней. Вирус оспы верблюдов, «М-0001» был выделен из оспенных пораженных участков кожного покрова от больного верблюда в «Национальный референтный центр по ветеринарии».В результате проведенных экспериментальных работ изучены основные вирусологические и молекулярно-генетические харакиеристика штамма оспы верблюдов «М0001», кандидата для изготовления вакцины против оспы верблюдов.Результаты ПЦР свидетельствует, что исследуемый образец по размеру накопленных амплификатов, составляющих 241 п.о., являлется видоспецифическим и соответствует вирусу оспе верблюдов. Учитывая максимальный процент совпадения анализируемой последовательности в международной базе данных по алгоритму BLAST, а также результатов филогенетического анализа установлено, что образец М0001 относится к Camelpox virus, (инвентарный номер Gene Bank KP768318.1).Результаты проведенных опытов показывают, что к изоляту выделенного CMLV из числа испытанных первично-трипсинизированных культур клеток наиболее чувствительным оказались линия клеток ПЯ и ТЯ, в перевиваемых клеточных линиях ЦПД вируса было менее заметным и слабым, а на третьем пассаже ЦПД уже не проявлялось.
Ключевые слова
В статье представлены результаты исследований влияния кормовой добавки, содержащей сухие экстракты растений, на некоторые показатели обмена веществ в крови у лактирующих коров, а также на качество молока. Экспериментальными исследованиями установлено, что применение в рационах коров кормовой добавки, обогащенной экстрактами джузгуна и топинамбура, способствовало увеличению энергетической ценности молока за счет повышения жирности на 17,6%, содержания казеина на 5,5%, лактозы на 6,4%, кальция на 4,3%, фосфора на 9,2%, плотности молока на 0,7%. При этом отмечалось снижение содержания сывороточного белка и соматических клеток в молоке. Кроме того, после введения кормовой добавки с фитоэкстрактами в рацион коров опытной группы, у животных отмечали их стимулирующее влияние на содержание компонентов белкового, углеводного, минерального обменов, а также установлено корректирующее влияние на каталитическую активность ферментов АСТ и АЛТ. В крови у опытных животных выявлено повышение содержания общего белка на 14,5%, глюкозы на 23,6%, кальция на 12,4%, фосфора на 26,7%. Все изменения в динамике содержания показателей обмена веществ в крови находились в пределах физиологических значений.Полученные данные подтверждают целесообразность использования данной кормовой добавки для оптимизации рациона коров с целью улучшения их физиологического состояния.
Ключевые слова
В условиях установок замкнутого водоснабжения (УЗВ) при выращивании осетровых рыб, в случае нарушения ветеринарно-санитарных правил содержания, часто сталкиваются с проблемами патологии инфекционного, инвазионного и микотического характера. Наиболее распространенной среди осетровых из них является псевдомоноз, при котором характерны клинические признаки: язвенные поражения кожи на поверхности тела и на основаниях плавников, экзофтальмия, воспаление анального отверстия. Отягчающим факторам при данной патологии является, что псевдомоноз может способствовать проникновению в организм другой вторичной инфекции, в том числе и микотической. В данной статье приведены результаты изучения клинической картины, бактериологической идентификации и гистологической структуры кожного покрова в области поражения при псевдомонозе осетров, выращиваемых в УЗВ. Приведены морфометрические показатели вторичного грибкового поражения в ткани в области язвенного поражения, где нарушена целостность кожного покрова, вследствие язвенного поражения инфекционного характера, послужившей воротами для дерматомикоза. Установлены основные изменения при данной патологии. Также выявлены осложнения патологического процесса микотической инфекцией, связанной с выделением хемотрипсинного протеолитического фермента в ткань, в которых он разрастается, тем самым разрушая ее, ввиду некротрофного типа питания грибов.
Ключевые слова
Мақалада, табиғи жағдайда Қазақстанның оңтүстік облыстарында тейлериоздың клиникалық белгілерімен ауырған ірі қара малдардың патологиялық анатомиясы және зақымдалған мүшелердің гистологиялық өзгерістері берілген. Зерттеу нысаны ретінде 3-4 жастағы 12 бас ірі қара малдар өлекселері қолданылған. Мүше кешендері жартылай бөлу тәсілімен сойып зерттелген. Өлекселерді сойып зерттеу нәтижесінде, олардың барлығында бір типті патологиялық анатомиялық өзгерістер тіркелгені анықталған. Сойып зерттеу барысында тейлериозға тән макроскопиялық өзгерістер: ағзаның жалпы сусыздануымен, әлсіз жалпы сарғаюмен, анемиямен, геморрагиялық диатезбен, сепсистік көкбауырмен, қатпаршақ қарынның атониясымен, ұлтабардың қанталауымен, түйіндер мен ойылымдардың түзілуімен тіркелген. Гистологиялық зерттеуге 10%-дық патологиялық материалдар бейтарапталған формалиннің судағы ерітіндісімен бекітілген: жүрек, өкпе, бауыр, көкбауыр, бүйректер, лимфалық түйіндер, ұлтабар және ішектер алынып зерттелді. Гистологиялық зерттеу нәтижелері бойынша ірі қара малдардың өлім себебі тейлериоздан болғаны: геморрагиялық диатездің, бауырда, бүйректерде және ұлтабарда тейлериоздық гранулемалардың түзілуі, лимфалық түйіндерде жалпы гемосидероздың түзілуімен дәлелденді. Сонымен қатар, тейлериоз Қазақстанның оңтүстік облыстарында жылдың жылы айларында (май айының соңы және) тіркелетіні белгілі болды. Біздің сойып зерттеген ірі қара малдардың барлығына, тейлериозға қарсы алдын алу шаралары жүргізілмеген және барлық ауырған малдарға кене жайылымда жабысқан. Аурудың клиникалқы белгілері дене қызуының көтерілуімен, үстіртін орналасқан аймақтық лимфалық түйіндердің көлемінің ұлғаюы, көз және ауыз қуысы кілегейлі қабықтарының қызаруы және нүктелі қанталаулардың түзілуімен байқалған.
Ключевые слова
Абай облысы, Абыралы елді-мекені, Абыралы ауылы, «Санжар» шаруа қожалығы, Қожамбек жер телімінде және «Қызылтас» шаруа қожалығына қарасты «Айым» жер телімінде бағылып-күтілген ірі қара малдардан алынған 24 сынамадан (8 қан сынамасы, 9 мҧрын қуысынан алынған шайынды, бір сиырдың патологиялық материалдарынан алынған 7 сынама) Listeria spp. бактериясының 9 өсіндісі бөлініп алынды. Мұрын қуысыны кілегейлі қабығынан алынған 6 сынама мен патологиялық материалдан алынған 3 сынама (жүрек, талақ, лимфалық түйіндер) оң нәтиже берді. Қан сынамасынан селективті қоректік орталарға себінді жасағанда бактериялар анықталмады. Бөлініп алынған өсінділердің морфологиялық, өсінділік қасиеттерін зерттегенде, сорпа аздап лайланды, ЕПА, TSYEA орталарында ұсақ, тамшы тәрізді колониялар түзілді, қан қосылған агарда бета-гемолиз түзілді, микроскоппен зерттегенде листерилерге тән грамоң боялған, шеттері доғалданған, қатарласа немесе V әрпі тәрізді орналасқан таяқшалар анықталды. Листерия колонияларын жарыққа қаратқанда көкшілдеу түсті, жасылдау реңді және ұсақ түйіршікті болды. Palcam ортасына себінді жасағанда күңгірт-сүр түсті немесе қара түсті колониялар түзілді, колониялар айналасындағы қоректік орта қарайды. Алынған нәтижелер, бөлініп алынған өсінділерді Listeria spp жатқызуға негіз болды. Бөлініп алынған өсінділердің биохимиялық қасиеттерін HiMotility TM жиынтығының көмегімен зерттегенде, листерилердің келесі түрлерін ажыратуға мүмкіндік берді: Listeria monocytogenes и Listeria ivannovii). Бөлініп алынған листерий өсінділері ақ тышғандарды өлімге әкелді, яғни олардың патогендігі дәлелденді.
Ключевые слова
По результатам мониторинговых исследований по анаэробной энтеротоксемии овец проведено зонирование территории республики. Эпизоотическое зонирование по анаэробной энтеротоксемии овец дает возможность установить конкретный эпизоотологический статус в регионе, в соответствии с которым проводятся меры контроля, борьбы, профилактики, превенции и биобезопасности. Согласно статистическим данным за последние 10 лет 2012-2021 гг. по анаэробной энтеротоксемии к благополучным без вакцинации относятся 8 областей республики (Акмолинская, Атырауская, СКО, ЗКО, Карагандинская, область Ұлытау, Костанайская, Павлодарская); к вакцинируемым областям относятся 9 областей РК: Мангистауская, Кызылординская, Туркестанская, Жамбылская, Алматинская, область Жетісу, с 2022 года - Актюбинская, ВКО, область Абай. По уровню риска возникновения и распространения анаэробной энтеротоксемии территория РК делится на следующие регионы - к региону пренебрежимо малого риска относятся 8 благополучных областей РК, где за последние 10 лет болезнь не регистрировали и вакцинация животных не проводится - Акмолинская, Атырауская, ЗКО, СКО, Карагандинская, область Ҧлытау, Костанайская, Павлодарская области Республики Казахстан. К регионам низкого риска относятся 8 неблагополучных областей РК, где регистрировались единичные случаи заболевания животных и проводится вакцинация - Кызылординская, Туркестанская, Мангистауская, Алматинская, область Жетісу, ВКО, область Абай, Актюбинская области. К региону среднего риска следует отнести Жамбылскую область, которая является неблагополучной зоной с вакцинацией. Регион высокого риска в республике отсутствует.
Ключевые слова
При зонировании территорий учитывали эпизоотологию болезни (распростра-ненность, динамику эпизоотического процесса; механизмы передачи возбудителя инфекции; диагностические возможности; средства профилактики), роль факторов внешней среды, реализацию противоэпизоотических мероприятий, систему надзора за популяцией, идентификацию животных, пути перемещений овец, инспектирование всех этапов и процедур, связанных с перемещением, заболеванием, убоем животных. Регионализацию территории республики проводили по выявляемостью возбудителей анаэробной энтеротоксемии животных и брадзота овец (зарегистрированные случаи болезни), по применению вакцинации против анаэробной энтеротоксемии и брадзота. Согласно статистическим данным за 2012-2021 гг. по анаэробной энтеротоксемии к благополучным без вакцинации относятся 9 областей республики (Акмолинская, Атырауская, СКО, ЗКО, Костанайская, Павлодарская, Карагандинская, ВКО, Актюбинская); Актюбинская область была неблагополучной (два случая анаэробной энтеротоксемии за 12 лет), но не относилась к вакцинируемым, с 2022 года - относится к вакцинируемым областям (План профилактических мероприятий на 2022 г.); ВКО до 2021 года относилась к благополучным, невакцинируемым областям, в 2021 году выявлен 1 случай анаэробной энтеротоксемии, с 2022 года относится к вакцинируемым. По плану профилактических мероприятий на 2021 год (Приказ №273 от 10.11.2020 г. по КВКН МСХ РК) 5 областей республики подлежали ежегодной вакцинации, 5 областей республики являются неблагополучными, вакцинируемыми (Мангистауская, Кызылординская, Туркестанская, Жамбылская, Алматинская). По статистическим данным за 12 лет (2012-2021 гг.) установлены регионы и климатические зоны, в которых отсутствует брадзот овец - центральные, северные, западные и восточные регионы республики (9 областей), в которых вакцинация овец не проводится. По плану профилактических мероприятий РК (Приказ №273 от 10.11.2020 г. по КВКН МСХ РК) вакцинация животных против брадзота овец проводились в 5 областях республики - Мангистауская, Кызылординская, Жамбылская, Туркестанская, Алматинская.
Ключевые слова
Шипалық қасиеті бар өсімдіктерден алынатын дәрі-дәрмектер көптеген аурулардың алдын-алу және емдеуде лайықты орын алады. Біздің елімізде емдік қасиеттері бар әртүрлі өсімдіктердің 800-ден астам түрі бар. Олардың тек 10%-ы ғана клиникалық медицина және ветеринария тәжірибесінде қолданылады. Айта кету керек, көптеген алдыңғы қатарлы елдерде дәрі-дәрмектердің 50%-дан астамы табиғи шикізаттан, негізінен дәрілік өсімдіктерден алынады. Дәрілік өсімдіктерді қолдану бойынша дәстүрлі медицина мен ветеринарлық тәжірибесін зерттеу, сөзсіз, практикалық медицина мен ветеринария арсеналындағы дәрілік заттар қорының көбеюіне ықпал етеді. Мақалада емдік қасиеті бар өсімдіктер жиынтығынан экстрактілердің дайындалу технологиясы туралы мәліметтер келтіріледі, атап айтқанда, оларды жинау, кептіру, экстракциялау туралы үрдістер қамтылады. Зерттеу барысы нәтижесінде алынған деректер дәрілік өсімдіктер жиынтығынан дайындалған экстрактілердің айтарлықтай иммундыреттегіш әсерге ие болатындығы дәлелденді. Қолданылған фитопрепараттың әсерінен жіті бронхитпен ауырған қозылар қанының морфологиялық көрсеткіштерінің динамикасында оң өзгерістер туындататындығы анықталды. Зерттеу жүргізу мерзімдерінің 5, 10, 15-тәуліктері ішінде қанның құрамындағы эритроциттердің, гемоглобиннің концентрациялары бақылау тобындағы қозылармен және фондық көрсеткішпен салыстырғанда орташа есеппен 10,2-20,1%-ға дейін, эритроциттердің шөгу жылдамдығы-18,2-31,9%-ға дейін, сегментті ядролық нейтрофилдер және моноциттердің концентрациялары - 10,3-66,4%-ға дейін жоғарылағандығы байқалса, ал, керісінше, лейкоциттердің (8,9-20,5%-ға), таяқша ядролы нейтрофилдердің, эозинофилдердің және лимфоциттердің деңгейлері салыстырмалы түрде айтарлықтай төмендейтіндігі анықталды.
Ключевые слова
В статье приведены результаты исследования некоторых гистопатологических изменений печени естественно инвазированного фасциолезом крупного рогатого скота. Путем визуализации, пальпации и разреза ужены обнаружены морфофункциональные индуцированные изменения при патологических состояниях печени крупного рогатого скота, пораженного фасциолезем. Фасциолез – это паразитарное заболевание, вызываемое трематодами Fasciola hepatica и Fasciola gigantica, путем заражения печени и желчных протоков крупного рогатого скота и овец. Макроскопически некоторые из инфицированных печеней казались слегка увеличенными с бледным цветом по краям, в то время как некоторые были сильно увеличены, с небольшими неправильными беловатыми участками, указывающими на фиброз. В некоторых случаях капсула печени была уплотненной и шероховатой с беловатым или красноватым пятнами, а паренхима была твердой из-за волокнистой ткани. Был замечен фиброз желчных протоков с многочисленными мелкими и крупными пятнами, разбросанными по париетальной поверхности. Можно сделать вывод, что гистопатологические изменения в печени крупного рогатого скота, зараженного фациолезем, отражают повреждение тканей, что может привести к значительным потерям продуктивности животных. Выпас крупного рогатого скота должен быть строго ограничен районами, менее зараженными улитками, чтобы снизить уровень заражения животных и связанные с этим экономические потери.
Ключевые слова
Мақалада авторлар өзіндік зерттеулер нәтижесінде 300 бас герефорд сиырларының күйтін келтіру мақсатында синхронды зерттеу және ғылыми-өндірістік тәжірибе жүргізілді. Соның нәтижесінде мал шаруашылығы жағдайында төлдеуді маусымдық кезеңге ауыстыруға арналған гормоналды өңдеуді қолдану арқылы жыныс циклінін ынталандырудың тиімді әдісі әзірленді. Мал шаруашылығының алдында тұрған міндеттерді табысты шешу жолдарының бірі қолдан ұрықтандыру сияқты биотехнологияның әдістерін тиімді пайдалану болып табылады. Сондықтан қолдан ұрықтандыру жөніндегі жұмыстағы кез келген оңайлатулар аналықтардың ұрықтану нәтижелеріне кері әсер етеді. «Масақбай-Инвест» ЖШС Герефорд тұқымын өсіруді қарқындату және олардан жоғары сапалы өнім алу – ветеринариялық және зоотехниялық ғылымның негізгі міндеттері. Бұл сұрақтарды шешуде ветеринариялық акушерлік және гинекология мыңызды рөл атқарады. Қолдан ұрықтандыру барысында селекцияның ұйымдастырушылық техникалық негізін ескере отырып, әр түрлі тәсілдерін қолдану барысында тиімді әдісін бөліп көрсетуге болады. Осы бағытта жұмысымыздың негізгі бөлігі болып Канада елінен әкелінген және