+
ВРЕДОНОСНОСТЬ СОРНЫХ РАСТЕНИЙ В АГРОФИТОЦЕНОЗАХ
стр.3-8
Калиева Л.Т., доктор Ph.D, старший преподаватель кафедры «Растениеводства и земледелия»
В настоящее время потери урожая от сорных растений в Казахстане превышают суммарный ущерб от вредителей и болезней и составляют по зерновым культурам – 20–25%, пропашным и овощным – более 50%. В посевах основных сельскохозяйственных культур Западного Казахстана увеличивается численность вредоносных сорняков: пырея ползучего, бодяка щетинистого, овсюга обыкновенного, щетинников и др. В комплекс причин, повлекших ухудшение фитосанитарного состояния агрофитоценозов, входит увеличение площадей залежных земель, отклонение от научно обоснованной структуры посевных площадей и, как следствие, несоблюдение севооборотов.
Традиционная система защиты растений, базирующаяся на соблюдении севооборотов и применении комплекса агротехнических мероприятий, не всегда полностью осуществима и эффективна в силу ряда экономических и социальных причин. Исходя из этого необходимо усовершенствование подходов и методов по снижению плотности популяций наиболее злостных и распространенных сорных растений применительно к основным возделываемым культурам в каждой природно-экономической зоне нашей страны.
Сорные растения, сопутствующие посевам яровых зерновых культур, снижают урожай на 20% и более. В этой связи применение эффективных химических средств борьбы с сорняками в посевах яровой пшеницы является актуальной народнохозяйственной задачей. На сегодняшний день химический метод борьбы с сорняками в посевах зерновых культур, несомненно, является одним из наиболее эффективных и рентабельных.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ПОЛЕВАЯ ВСХОЖЕСТЬ И ПРОДУКТИВНОСТЬ СОРТОВ ЯРОВОЙ ПШЕНИЦЫ В УСЛОВИЯХ ЗАПАДНО – КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ
стр.8-14
Кушенбекова А.К., доктор PhD, старший преподаватель Мухомедьярова А.С., магистр, старший преподаватель
Пшеница растет везде, кроме тропиков, поскольку многообразие специально созданных сортов позволяет использовать любые почвенные и климатические условия. Жара растению не страшна, если при этом отсутствует повышенная влажность, способствующая развитию болезней. Пшеница растение настолько холодостойкое, что ее превосходит только ячмень и картофель.
В списке наиболее известных зерновых культур именно этот вид является рекордсменом по занимаемой в мире площади. Такому распространению способствовала нетребовательность к почвенно-климатическим условиям, в которых может произрастать культура. Впрочем, отдельные сорта все же имеют некоторые ограничения. Например, пшеница летняя оптимально развивается в условиях от 25 до 400С. Это так называемые пшеничные регионы, где преобладают сельскохозяйственные зоны с благоприятным климатом.
Западно-Казахстанская область считается зоной, где формируется зерно с высоким содержанием клейковины (до 40% и более) и белка (от 9 до 18% и более), поэтому является уникальной для проведения селекционной работы с целью создания и внедрения в производство сортов, приспособленных к засушливым условиям и обладающих высоким качеством зерна. Узкоспециализированные сорта наряду с высокой продуктивностью должны обладать достаточной устойчивостью к неконтролируемым факторам внешней среды, в наибольшей степени влияющим на величину и качество урожая в данной экологической зоне.
В данной статье представлены результаты полевой всхожести и формирования урожая различных сортов яровой пшеницы в условиях Западно-Казахстанской области. Даны рекомендации по возделыванию различных сортов в условиях сухостепной зоны.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
КӨЛТАБАНДАРДЫҢ ӨНІМДІЛІГІН ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ЖОЛДАРЫ
стр.14-20
Оңаев М.Қ., техника ғылымдарының кандидаты, доцент Ожанов Г.С., ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты Денизбаев С.Е., ауыл шаруашылығы ғылымдарының магистрі Бейсембіұлы Л., магистрант
Мақалада көлтабандардың жер оты күйзелген бөліктерінде өнімділігін қалпына келтірудің жолдары қарастырылған. Беткі жақсарту тәсілі көлтабанның тегіс емес учаскелерінің сумен ұзақ бастырылмайтын және өсімдік жамылғысы азылған бөлігінде қолданыла алады. Шөптің бітіктігі азудағы мал азығына арналған табиғи жерлерді жақсарту
мақсатында астық тұқымдас, бұршақ тұқымдас шөптерін және бұршақ-астық тұқымдас шөп қоспаларын үстеп себеді. Ұсынылған тәсіл бойынша себілген көпжылдық шөптер ұзақ емес мерзімде сумен басылғанда тез өседі және жақсартылатын шөп бітіктілігін шабу сәтіне қарай азықтық массасының жеткілікті жоғары өнімін қалыптастырады және өзінің тамыр жүйесімен шымның кескінін жақсы бекітеді. Ұсынылған тәсілді қолдану жақсартылатын мал азығына арналған жердің өнімділігін арттыруға, тамырларды ішінара кесу нәтижесінде мал азығына арналған жердегі өсетін өсімдіктердің бәсекелестікке қабілетін төмендетуге мүмкіндік береді, үстеп себілген өсімдіктер қарқынды өседі және үстеп себу жылы жоғары өнімділі шөптің бітіктілігін қалыптастырады. Тәсілді қолдану шөптің бітіктілігінің өнімділі ұзақ өміршендігін арттыруға мүмкіндік береді және егістердің арамшөптермен ластануын кемітеді. Көпжылдық шөптерді үстеп себер алдында көлтабанның топырағын өңдеуге көп көңіл бөлінеді.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ВЛИЯНИЕ УРОЖАЙНОСТИ ЕСТЕСТВЕННЫХ ПАСТБИЩ В УСЛОВИЯХ ЖАМБЫЛСКОЙ ОБЛАСТИ
стр.20-27
Смаилов К.Ш.1, доктор сельскохозяйственных наук, профессор, ведущий научный сотрудник научно-исследовательского института «Агроинновация и экология» Исаева Ж.Б.2, PhD, доцент кафедры «Сельское хозяйство и биоресурсы» 1 НАО «Казахский национальный аграрный университет», г. Алматы, Республика Казахстан
Установлено, что на контрольном варианте опыта содержится меньшее количество почвенной влаги по сравнению с отгонными участками, это связано с тем, что здесь проективное покрытие поверхности почвы растительностью составляет менее 50%, тогда как на сезонных участках оно выше и колеблется в пределах от 70 до 90%.
Результаты урожайности зеленой массы естественных травостоев в среднем за три года показали, что максимальный урожай пастбищной массы на участке весеннего использования в предгорно-полупустынной зоне обеспечил эфемерово-полынный тип пастбищ, где он составил весной 15,5 ц/га, летом – 8,4 ц/га и осенью – 9,4 ц/га. На участке летнего использования в предгорно-сухостепной зоне самая высокая урожайность пастбищной массы отмечена на типчаково-полынно-разнотравном типе пастбищ, где она составила весной – 18,8 ц/га, летом – 19,7 и осенью – 13,6 ц/га. В предгорно-степной зоне, на участке осеннего использования
урожайность пастбищной массы выше на растительном контуре, состоящем из эспарцетово-кострецово-типчаковой растительности, где она составила весной – 40,8 ц/га, летом – 38,3 ц/га и осенью – 25,9 ц/га. На контрольном варианте опыта с круглогодичным использованием, получен самый низкий урожай пастбищной массы. Здесь на полынном травостое урожайность трав составила весной – 7,9 ц/га, летом – 4,1 ц/га и осенью – 3,9 ц/га.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
МАҚТА ДАҚЫЛЫНЫҢ ТАМЫР ЖҮЙЕСІ ДАМУЫНА ТЫҢАЙТҚЫШТАРДЫҢ ӘСЕРІ
стр.28-32
Тағаев А., ауылшаруашылығы ғылымдарының кандидаты Дошманов Е., ауылшаруашылығы ғылымдарының кандидаты Бабантаева Н., магистрант
Мақалада Түркістан облысының орташа сортаңдаған суармалы сұр топырақ жағдайында, минералды тыңайтқыштар мен суару ережесінің әр түрлі мөлшерде үйлесімді қолдануға байланысты, мақта дақылы тамырларының өсіп-дамуы мен өнімділік нәтижелері сипатталған.
Бұл тәжірибе жұмысында, Мақтаарал-4011 сортын төрт суару тәртібінде, алты нұсқада нәтижелері зерттелгені баяндалған. Мақтаның тамыр жүйесі қалыптасуының минералды тыңайтқыштар қолданумен және топырақтың су тәртібімен байланысын анықтау үшін, ашық сұр топырақты жер жағдайында ғылыми-зерттеу жұмыстары қарқынды жүргізілгені келтірілген.
Тәжірибе жұмысында, минералды тыңайтқыштардың және суару тәртібінің әсерінен топырақ қабаты бойынша тамыр қалыптасуының өзгеруі мақта өнімділігіне әсер еткені сипатталған. Ғылыми-зерттеу барысында, минералды тыңайтқыштар мен суару ережелері, топырақтың тереңдік қабатына байланысты тамырлардың дамуы мен қалыптасауына және мақта өнімділігіне елеулі әсер ететіндігі анықталды.
Вегетациялық суару жүргізілмеген 1-ші нұсқада тамырлар терең қабаттарға жетпеген, бұл өз кезегінде өнімнің азаюына алып келгені бойынша және топырақтың 0-70 см қабатындағы құрғақ тамыр салмағы небәрі 12,0 грамм көрсеткішті құрап, мақта өнімділігі гектарына шаққанда 13,1 ц/га көлемінде болғаны анықталған. Ал мақта қозасының тамыр жүйесінің қарқынды дамуы бойыша 5-ші нұсқада анықталып, онда минералды тыңайтқыштарды N120P80К60 мөлшерінде қолданғанда, топырақтың 0-70 см топырақ қабатында, тамырлардың құрғақ салмағы орташа 24,4 г құрап, мақта өнімділігі гектарына шаққанда 31,6 центерге жеткені бойынша нәтижелер келтірілген.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
МАҚТАНЫҢ ӨНІМДІЛІГІ МЕН САПАСЫНА ТЫҢАЙТҚЫШТАР ЖӘНЕ СУАРУ ЕРЕЖЕСІНІҢ ҚАРҚЫНДЫ ӘСЕРІ
стр.32-38
Тағаев А., ауылшаруашылығы ғылымдарының кандидаты Дошманов Е., ауылшаруашылығы ғылымдарының кандидаты Бабантаева Н., магистрант
Мақалада орташа сортаңдаған суармалы сұр топырақ жағдайында, минералды тыңайтқыштар мен суару ережесінің әр түрлі мөлшерде үйлесімді қолдануға байланысты, мақта дақылы өнімділігі мен сапасына қарқынды әсері мен тиімділігі баяндалған.
Мақтаны өсірудің қазіргі заманғы жағдайларында жоғары өнімді алудың негізгі факторы минералды тыңайтқыштарды дұрыс қолдану болып табылады. Ауыл
шаруашылығындағы барлық зерттеулердің соңғы нәтижесі, ауыл шаруашылығы дақылдарының жоғары сапалы өнімін арттыру және де оның ішінде жақсы технологиялық қасиеттеріне ие шитті мақта алу болып табылады.
Тәжірибе барысында, мақтаның ең аз өнімділігі, тыңайтқыштар мен суғарылмаған бақылау нұсқасында анықталды. Ал ең жоғары өнімділік минералды тыңайтқыштардың N120P80К60 мөлшерімен тыңайтылған және суғарылған мөлдекте шитті мақта өнімі – 31,4 ц/га құрап, бұл тыңайтқыштарсыз және суарусыз бақылау нұсқасымен салыстырғанда 18,3 ц/га жоғары болып айқындалғаны сипатталған.
Мақалада, минералды тыңайтқыштардың орнықты әртүрлі мөлшері мен суару тәртібіне байланысты шитті мақтаның талшық шығымын зерттеу нәтижелері де келтірілген. Минералды тыңайтқыштарды суару ережесімен үйлесімді түрде қолданғанда, ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыру ғана ғана емес, сонымен қатар ауылшаруашылығы дақылдарының сапасын да арттырады.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ВЛИЯНИЕ ТЕМПЕРАТУРЫ НА ВЫЖИВАЕМОСТЬ КУКОЛОК ХЛОПКОВОЙ СОВКИ (Helicoverpa armigera Hb.)
стр.38-42
Умбетаев И., доктор сельскохозяйственных наук, академик НАН РК. Бигараев О.К., кандидат сельскохозяйственных наук Костаков А.К., кандидат сельскохозяйственных наук
Хлопчатник в Казахстане возделывается только в Туркестанской области на площади 120-130 тыс.га, при средней урожайности 24-26 ц/га. В государственной программе развития АПК РК на 2017-2021 годы поставлена задача повысить среднюю урожайность хлопчатника по республике до 30 ц/га к 2021 году при средней площади посева 100,0 тыс.га.
Для повышения средней урожайности хлопчатника влияют многие факторы, в том слабое внедрение инновационных технологии возделывания, интегрированной защиты от вредителей и устойчивые к вредителям сортов.
Известно, что численность основных вредителей хлопчатника не каждый год бывает одинаковой. Численность многих видов насекомых в природных условиях сильно колеблется по годам, один и тот же вид в одни годы может не иметь какой-либо экономической значимости, а в другие – может стать массовым вредителем. Поэтому проблема колебаний численности насекомых и изучение причин, их определяющих, теснейшим образом связаны с вопросами защиты урожая. Наблюдения за динамикой численности становится важнейшим элементом прогноза их размножения.
В данной статье преведены результаты исследования по определению влияния температуры воздуха на выживаемость куколок хлопковой совки в условиях светлого серозема с близким залеганием уровня грунтовых вод Мактааральского района Туркестанской области.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
NUTRITIONAL AND MEDICINAL PROPERTIES OF SHUBAT
стр.43-47
Zakirova F.B., Candidate of Agricultural Sciences
Shubat is a drink produced from camel milk. According to its biological properties, shubat is not only a nutritious and tasty product, but also a source of vitamins A, B1, B2, C. One liter of shubat can satisfy the daily need of the human body for vitamin C, thiamine and riboflavin. Shubat has bactericidal properties and helps with asthma, tuberculosis, liver inflammation, diabetes and psoriasis. In the drink, as in the camel milk itself, there is calcium, copper, iron, magnesium, soda, zinc, phosphorus and other elements. High dietary, medicinal and nutritional properties of shubat have long been known to the people of Kazakhstan and Central Asia. The population, systematically consuming shubat, is less susceptible to tuberculosis, is less likely to suffer from rickets, and is more easily tolerated for diseases of the liver, stomach and intestines. Shubat enhances the resistance of the human body in debilitating chronic diseases, restores the impaired functions of many organs and systems, enhances the effect of a number of drugs. The therapeutic properties of shubat are determined by the characteristics of the physicochemical composition of camel's milk, which, by the amount of vitamins, a set of enzymes, microelements, the digestibility of proteins, fats, the content of essential amino acids and unsaturated fatty acids, differs favorably from cow's milk.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ҚАЗАҚТЫҢ АРҚАРМЕРИНОСЫ ҚОЙЫНЫҢ НЕГІЗГІ ӨНІМДІЛІК БЕЛГІЛЕРІНІҢ ӨЗГЕРГІШТІГІ
стр.48-55
Бегімбеков Қ.Н., ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор Джапарова А.К., Ph.D, аға оқытушы Бекбосынова Ж. Е., ғылым магистрі, аға оқытушы Әбдіғали Ж.Ж., магистрант
Мұнда берілген ғылыми-зерттеу нәтижелері қазіргі кездегі қолда бар қазақтың арқармериносы тұқымды қойларын нормалап азықтандыру арқылы олардың ет және жүн өнімділігі белгілерінің өзгергіштігінің әлеуетін бағалау және сол арқылы тұқымның жақсы генотиптерін анықтау әдістерін жетілдіру жұмыстарына арналған. Мақалада Алматы облысы Райымбек ауданы «Құмтекей» асылтұқымды шаруашылығында тәжірибелік топтағы қазақтың арқармериносы қойларын нормалап азықтандырғанда олардың тірілей салмағы мен жүн өнімділігі бақылау тобындағы басқа, есепсіз, бірақ еркінше азықтандырылған қойлардың тірілей салмағы мен жүн өнімділігінен едәуір артық болатыны дәлелденеді. Мысалы, малдың ет өнімділігінің негізгі белгісі – тірілей салмағы бойынша, бақылау тобындағы қошқарлардың көрсеткіші (83,2 кг) тұқым стандартынан 4% жоғары, саулықтар және тұсақтардың мұндай көрсеткіштері тұқым стандартынан, тиісінше, 12% және 0,8% жоғары болғанның өзінде, тәжірибелік топтағы қошқарлардың тірілей салмағы бақылау тобындағы қошқарлардың тірілей салмағынан 7 кг немесе 8,4% жоғары (td= 1,93; P0,99) және 4,6 кг немесе 11,4% (td= 2,56; P>0,95) жоғары болған.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
«АМАНКЕЛДІ» ШАРУАШЫЛЫҒЫНДА ӨСІРІЛЕТІН ҚАЗАҚТЫҢ БИЯЗЫ ЖҮНДІ ҚОЙЛАРЫНЫҢ ЕТ ӨНІМДІЛІГІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
стр.55-59
Бегімбеков Қ.Н., ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор Шаугимбаева Н.Н., ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы Каташева А.Ч., доцент м.а. Есенқұлова Ж., доцент м.а.
Мақалада Оңтүстік Қазақстан облысындағы «Амангелді» шаруашылығындағы қазақтың биязы жүнді тұқымының қойларын тірілей салмағы бойынша сұрыптап, мақсатты әдістемелік жұптастыру арқылы алынған қозылардың 4,5 айлығындағы ет өнімділігін зерттеу нәтижелері берілген.
Қозылардың ұшасының салмағы 15,5 – 19,55 кг арасында, ұшасының шығымы 46,4 – 49,5%, іш майының салмағы 0,570 – 1,195 кг, іш майының шығымы 1,7% – %, сойыс салмағы 16,070 – 20,745 кг, сойыс шығымы 48,1 – 52,5% арасында ауытқыған және мұнда олардың деңгейі әр топқа жататын қошқарлардың тірілей салмағының, әрі олардан алынған ұрпақтың сояр алдындағы тірілей салмағы деңгейіне тікелей байланысты болатыны анықталды. Қозылардың сұрпы етінің салмағының бір-бірінен айырмашылығы І – ІІ топтар арасында 0,5 кг немесе 3,2%, ІІ – ІІІ топтар арасында 1,5 кг немесе 10,7%, ІІІ – ІV топтар арасында 1,7 кг немесе 13,8%-ға дейін және сүйектерінің салмағының бір-бірінен айырмашылығы І – ІІ топтар арасында 0,15 кг немесе 4,4%, ІІ – ІІІ топтар арасында 0,05 кг немесе 1,5%, ІІІ – ІV топтар арасында 0,15 кг немесе 4,7%-ға дейін бірте-бірте төмендей түсетін үрдіс байқалған.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
РАСЧЕТ ИНДЕКСОВ ПЛЕМЕННОЙ ЦЕННОСТИ ДЛЯ АБЕРДИН - АНГУССКОЙ ПОРОДЫ
стр.60-68
Бисембаев А.Т., кандидат сельскохозяйственных наук Шәмшідін Ә.С., кандидат сельскохозяйственных наук Сейтмуратов А.Е., кандидат сельскохозяйственных наук Абылгазинова А.Т., кандидат сельскохозяйственных наук Ералин Н.Ж., магистр сельского хозяйства Касенов Ж.М.
Методом BLUP рассчитаны прогнозируемые индексы племенной ценности по 5-м основным продуктивным показателям: живые массы при рождении, при отъеме и в 12-ти мес. возрасте, взрослого животного в возрасте 5 лет, молочность у 422 247 голов абердин-ангусской породы, в том числе 87 168 голов живых животных.
Проведен сравнительный анализ генетической оценки казахстанской популяции с оценками международной популяции абердин-ангусской породы.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
РЕЗУЛЬТАТЫ ОСЕМЕНЕНИЯ СВИНОМАТОК ПРИ ИСПОЛЬЗОВАНИИ СЕМЕНИ ХРЯКОВ - ПРОИЗВОДИТЕЛЕЙ РАЗНЫХ ПОРОД
стр.69-73
Джуматаева Г.П., магистр наук в области животноводства Ахметова Н.И., кандидат биологических наук Шевченко М. В., зоотехник селекционер
В результате внедрения искусственного осеменения в практику свиноводства повысились требования к племенным качествам хряков-производителей, так как их влияние на формирование продуктивности стад неизмеримо возросло. Применение искусственного осеменения позволяет интенсивно использовать высокоценных племенных хряков и контролировать качество их спермы. Низкая оценка воспроизводительной способности животных дает основание их выбраковывать.
В данной статье приводятся результаты искусственного осеменения свиней крупной белой породы с использованием инструментов и приборов фирмы «Minitube» (Германия). При осеменении было использовано семя хряков трех пород. Оплодотворяемость основных свиноматок отличалась при осеменении их спермой, полученной от исследуемых хряков-производителей. Эффективность осеменения основных свиноматок находилась в пределах от 66,7 до 100%. По результатам опоросов при использовании семени хряка Эллат 90067 (крупная белая порода) эффективность осеменения составила 100%, а при использовании семени хряка Лорд 3567 (ландрас) и хряка Байкал 47 (алтайская мясная) - была ниже на 25 и 33,3% соответственно.
У хряка породы алтайская мясная выявлена более низкая оплодотворяющая способность спермы по сравнению с другими хряками, что дает основание полагать о более низком качестве его спермопродукции.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
«АСАТ» ШАРУА ҚОЖАЛЫҚТЫҢ ЕДІЛБАЙ ҚОЙЫНЫҢ ЖҮНІНІҢ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ
стр.74-77
Есенеев Т.К., ауылшаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор Алпысов А.Р., аға оқытушы Аканова А.Б., ауылшаруашылығы ғылымдарының магистрі, оқытушы
Бұл мақалада «Асат» шаруа қожалығында еділбай қойларының ақ және қара жүнінің ұзындығы, жіңішкелігі, морфологиялық құрамына зертханалық зерттеу жүргіздік. Қойлар арасында қара және ақ түсті жас және жыныс ерекшелігі бойынша қойлардың жүн үлгілері және солардың ішінде, зерттеу кезінде қойлардың отар ішінен типтік дарасын алдық. Олардың морфологиялық құрылымын жалпыға белгілі зоотехникалық әдістермен зерттейді. Зертханалық зерттеулер шаруашылықтағы еділбай қойларының жүн үлгілеріндегі тұлымшалары толқынды, түзу, ұзын немесе түрлі қатынастағы қылшық жүн мен түбіт, аралық, өлі талшықтан тұратындығын көрсетті. Зерттеу нәтижесінде еділбай қойларының жүніндегі түбіт негізгі талшық түрі болып қала береді, одан кейінгі ара салмақ аралық талшыққа тән. Сонымен бірге шаруашылық қойларының қылшық жүн сапасы, республикалық түрлі аймақтарында өсірілетін еділбай қойларының жүнінің көрсеткіштерімен салыстырдық. Еділбай қойларының биологиялық өнімділік ерекшеліктерінің тағы бір зерттемесі олардың жүнінің жіңішкелігі болып келеді. Жүн жіңішкелігі өнеркәсіпте әр түрлі бұйымдарды жасау кезінде негізгі көрсеткіштерінің бірі болып саналады. Сондай-ақ қара жүннің жіңішкелігі, ақ жүнмен салыстырғанда қылшықтың ара салмағына байланысты біраз төмен екендігін атап көрсеттік.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ЕДІЛБАЙ ҚОЙЫНЫҢ АҚ ЖӘНЕ ҚАРА ЖҮН ТҮСІ БОЙЫНША ЖҰПТАСТЫРУ
стр.77-81
Есенеев Т.К., ауылшаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор Алпысов А.Р., аға оқытушы Аканова А.Б., ауылшаруашылығы ғылымдарының магистрі, оқытушы
Осы мақалада берілген ғылыми - өндірістік жұмыстың нәтижесі. Еділбай қойының ақ және қара жүн түсі бойынша жұптастыру болып табылады. Бұл кезде қойдың жүнінің түсі ғана емес, өсімталдығы, өсіп- жетілуі және т.б. өзгерістер болады. Осы мақсатта қылшықты жүнді қойлардың ақ және ақшыл түстілерін шығаруда Қ.Қ.Қанапин, Н.Майтқанов, И.М. Ботаев,
Р.К.Қазиханов, Т.К.Есенеев т.б. ғалымдар өз зерттеулерін жүргізген. Алынған ұрпақтың 50-60%-ы қара түсті, 30-35%-ы сарғыш түсті, 5-10% ақ және ақшыл сары түсті болған.
Нәтижесінде алынған бұдан ішінде ақ түсті мал саны өсіп, қара түсті мал саны төмендеп, өсе келе шаруашылыққа қажетті шикізат болатындағы туралы қорытындылауға болады.
Былайша айтқанда еділбай қойы пайдалы белгілерін, таза өсіргенде ұрпағына тұрақты бере алады. Осыған сәйкес біздің зерттеулерімізге тек қана ақ және қара жүнді еділбай қойларының қошқарлары мен саулықтары алынды. Зерттеулер бойынша өнімділік және сыртқы белгілер тұқым қуалайды және ол тұқым түріне, азықтандыруға, аналық жасына, күйіне және басқа да факторларға байланысты.
Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде еділбай қойының ақ жүнді дараларының көбейтуге бағыт алынды және еділбай тұқымы популяциясында ақ жүнге сұраныс болып, Қазақстанның Солтүстігінде қой шаруашылығының экономикалық тиімділігі жоғарылауда.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ГЕМАТОЛОГИЧЕСКИЕ ПОКАЗАТЕЛИ И ПРОДУКТИВНЫЕ КАЧЕСТВА ЧИСТОПОРОДНОГО И ПОМЕСНОГО МОЛОДНЯКА
стр.81-89
Жаймышева С.С., кандидат сельскохозяйственных наук, доцент Миронова И.В., доктор биологических наук, профессор Ахметалиева А.Б., доцент Насамбаев Е.Г., доктор сельскохозяйственных наук, профессор
В статье представлены результаты изучения показателей крови, живой массы и ее прироста по возрастным периодам молодняка бестужевской породы и ее помесей с симменталами. Установлено положительное влияние скрещивания скота разных генотипов на продуктивные качества помесного молодняка, кастрация как чистопородных, так и помесных бычков оказала негативное влияние на продуктивные качества молодняка. По результатам
исследований помесный молодняк по живой массе при рождении превосходил на 2,1-2,4 кг (7,1-8,2 %), по сравнению с чистопородными сверстниками, а в 3-месячном возрасте превышение составило 3,2-3,8 кг (3,0-3,5 %). Приведены результаты выращивания до 19 мес. возраста кастрированных помесных и чистопородных некастрированных бычков. Преимущество чистопородных бычков I группы над кастратами III группы по живой массе в 6-мес. возрасте составляло 10,4 кг (5,7%) и помесных - 7,4 кг (3,9 %). В 9-месячном возрасте разница оказалась более существенной и по группе чистопородного молодняка составляла 12,9 кг (5,2 %), помесного - 9,9 кг (3,8 %), в 12 мес. соответственно 16,2 кг (5,0 %) и 17,3 кг (5,1 %), в 16 мес. - 18,8 кг (4,4 %) и 21,2 кг (4,8 %) и при окончании опыта в 19 мес. соответственно 24,6 кг (4,0 %) и 26,1 кг (5,2 %).
Полученные данные свидетельствуют, что с возрастом степень проявления эффекта скрещивания по живой массе повышалась.
По интерьерным показателям максимальный уровень эритроцитов и гемоглобина у бычков всех групп отмечен в летний период, а минимальный - зимой. По насыщенности крови лейкоцитами картина была противоположной: зимой их содержание было выше, чем летом.
Установлено, что периоду интенсивного роста молодняка соответствовал и более высокий уровень содержания альбуминов в сыворотке крови.
Полученные данные по динамике активности ACT и их анализ свидетельствуют о повышении этого показателя с возрастом у молодняка всех групп. При этом величина активности ACT летом была максимальной за все время наблюдений.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ПРОДУКТИВНЫЕ КАЧЕСТВА ОВЕЦ ПОРОДЫ ФИНСКИЙ ЛАНДРАС И ИХ ПОМЕСЕЙ С ПАМИРСКОЙ ТОНКОРУННОЙ
стр.89-94
Косилов В.И., доктор сельскохозяйственных наук, профессор Иргашев Т.А., доктор сельскохозяйственных наук Миронова И.В., доктор биологических наук, доцент
В статье приводится данные, характеризующие продуктивные качества чистопородных овец породы финский ландрас и их помесей первого поколения с овцами памирской тонкорунной группы. Исследованиями установлено, что молодняк породы финский ландрас, завезенный из Эстонии, характеризовался высокими показателями продуктивности. При этом интенсивность роста помесей 1 поколения была выше, чем у тонкорунных в одномесячном возрасте на 2,2-3,6% и во время отбивки – на 6%. В тоже время помеси острее реагируют на ухудшение пастбищно-кормовых условий в осеннее-зимний период и значительно труднее преодолевают последствия депрессии и к 18-месячному возрасту живая масса у них была ниже, чем у ПТ сверстников на 0,9-15,8% (Р
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
МОРФОЛОГИЧЕСКИЙ СОСТАВ ТУШИ БАРАНОВ КЫРГЫЗСКОЙ ТОНКОРУННОЙ ПОРОДЫ
стр.94-97
Кубатбеков Т.С., доктор биологических наук, доцент Косилов В.И., доктор сельскохозяйственных наук, профессор Миронова И.В., доцент Траисов Б.Б., профессор
В статье приводятся данные морфологического состава туш баранов кыргызской тонкорунной породы. Исследования, проведенные в условиях Государственной племенной станции «Элита» в Кыргызской Республике в период, свидетельствуют о снижении удельного веса костной ткани туши с возрастом и о повышении качества мясной продукции. Масса туш с возрастом (от рождения до 48 месячного возраста) повышается в 23,15 раза. По сравнению с новорожденными масса туш у 4-месячных баранов увеличилась в 7,77 раза, у 10-месячных – в 14,09 и у 12-месячных – в 16,80 раза.
С возрастом ягнят и увеличением живой массы происходили и изменения в массе костной ткани. В тушках новорожденных баранов абсолютная масса костей равнялась 463 г. К 4-месячному возрасту баранов она увеличилась на 1637 г (или в 4,53 раза). Среднесуточный прирост костной ткани туши за указанный период составил 13,64 г.
Данные проведенных исследований свидетельствуют об увеличении массы туши с возрастом и снижении удельного веса костной ткани туш баранов кыргызской породы.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ПРЕМИАЛЬНАЯ «МРАМОРНАЯ» ГОВЯДИНА ИЗ БРЯНСКОЙ ОБЛАСТИ
стр.97-105
ЛЕБЕДЬКО Е.Я., доктор сельскохозяйственных наук, профессор
Брянская область стала центром развития мясного скотоводства и производства премиальной «мраморной» говядины в России. «Мраморность» говядины – (от англ. marbling) – это мелкие частички жира, отложенные между мышечными волокнами. При производстве «мраморной» говядины в кормлении бычков довольно широко используется зерно кукурузы и ячменя. В ООО «Брянская мясная компания» внедрена инновационная технология ее производства и переработки. Выделяют несколько категорий «мраморности» говядины. В «мраморной» говядине содержатся жиры, белки, витамины, макро- и микроэлементы. Калорийность этого мяса – 170 ккал/100 г, что относит его к диетическим продуктам. Чтобы
«мраморная» говядина соответствовала самым высоким требованиям она проходит процесс созревания. Российское (брянское) «мраморное» мясо вполне конкурентоспособно и выдерживает сравнение с аргентинским, австралийским, канадским. Каждое блюдо, для приготовления которого используется «мраморная» говядина, имеет свою специфику в приготовлении, что придает ей изысканный вкус и аромат.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ЗООТЕХНИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ЗАВОДСКОЙ ЛИНИИ ЗЫМЫРАНА 101-76 КАЗАХСКИХ ЛОШАДЕЙ ТИПА ЖАБЕ
стр.105-109
Нурмаханбетов Д.М., кандидат сельскохозяйственных наук
В статье приводиться зоотехническая характеристика заводской линии Зымырана 101-76 казахских лошадей типа жабе. Создание заводских линий и типов отечественных пород лошадей, способных в условиях различных зон Казахстана давать наиболее дешевую, экологически чистую конину и кумыс, приобретает особую актуальность. Основная цель разведения по линиям- не только сохранение наследственных качеств родоначальника, но и обогащение линии путем накопления в течение нескольких поколений новой ценной наследственности. Особая ценность линейных животных состоит в том, что они более стойко сохраняют в потомстве свои высокие продуктивные и племенные качества.
Впервые в условиях Карагандинской области Жанааркинского района в крестьянском хозяйстве «Сеним» при круглогодовом пастбищном содержании без изменения технологии содержания имеется возможность значительно повысить мясную продуктивность лошадей типа жабе за счет выведения высокопродуктивной линии Зымырана 101-76 и широкого ее тиражирования. Проводили оценка жеребцов-производителей по качеству потомства согласно инструкции по бонитировке местных и заводских лошадей (2014г). Выращивание линейных лошадей Зымырана казахской породы типа жабе для племенных целей является высокорентабельным и оказывает существенное влияние в повышении производства конины и кумыса в товарных хозяйствах, где их используют как улучшателей местных казахских лошадей.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ТЕХНОЛОГИЧЕСКИЙ АСПЕКТ ПОВЫШЕНИЯ МОЛОЧНОЙ ПРОДУКТИВНОСТИ КАЗАХСКИХ ЛОШАДЕЙ ТИПА ЖАБЕ
стр.110-113
Нурмаханбетов Д.М., кандидат сельскохозяйственных наук
Исследования химического состава молока проводились на базе испытательного центра качества сельскохозяйственной продукции при ТОО «КазНИИЖиК».
По результатам исследований, что у кобыл казахских лошадей типа жабе, высокой суточной молочностью обладали кобылы чашеобразными формами вымени. При этом замечено, что форма сосков тоже имеет немаловажное значение. По нашим исследованиям для машинного доения более пригодным оказалось вымя с сосками конической формы. Форма кончика сосков у молочных кобыл закругленная. При увеличении молочности кобылы увеличивается вымя и диаметр соскового отверстия, поэтому кончик соска становится более плоским.
Изучены технологические аспекты высокой молочной продуктивности казахских лошадей типа жабе. Массовая доля жира варьирует от 1,09 до 1,625%. Массовая доля белка от 1,765 до 1,81%. Массовая доля лактозы от 6,48 до 6,56%. Средний валовой удой молока варьирует от 6,0 до 14,9 кг в сутки, кислотность кобыльего молока составляет 6,56-6,910 по Тернеру. Наибольшая корреляция молочности по группам кобыл установлена со следующими промерами у кобыл казахских лошадей типа жабе: обхватом груди r = +0,460, обхватом пясти r = + 0,220; косой длиной туловища r = +0,145 и высотой в холке r = - 0,133, живой массой r = +0,320.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
АҚМОЛА ОБЛЫСЫНДА ӨСІРІЛЕТІН ЗААНЕН ЕШКІ ТҰҚЫМЫНЫҢ АЗЫҚТАНДЫРУ ЖАҒДАЙЫ МЕН ЭКСТЕРЬЕРЛІК КӨРСЕТКІШТЕРІ
стр.113-119
Омарова Қ.М., ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты Сәденова М.Қ., ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты Жетпісбаева Б.Ш., ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты Шайкенова Қ.Х., ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, доцент
Бұл мақалада Ақмола облысы жағдайында сүтті бағыттағы Заанен ешкі тұқымының азықтандыру технологиясы мен экстерьерлік ерекшеліктеріне назар аударылды.Ақмола облысы жағдайында Заанен ешкілерін азықтандыру жағдайына келетін болсақ, туылғаннан 1 айлығына дейін толыққұнды табиғи сүт алмастырғыш беріп, 1 айдан асқан кезде сүт мөлшерін азайта отырып азық түрлерін үйрете бастаған жөн. Ал, ересек ешкілердің рационында арнайы сүт мөлшерін көбейтетін азықтарды жоғарылата отырып, рацион құрылымы 1кг ешкі салмақ қосуына ірі және шырынды азықтар - 62,5%, концентраттыазықтар – 12,5%, түйіршіктелген азықтар – 25%-дан болғаны анықталды.
Ал, экстерьерлік ерекшеліктеріне келетін болсақ. заанен ешкілерін өсіру тиімділігі жоғары екені анықталды, яғни 1-ші жылғы туылған ешкі төлдерінің өсіп-жетілуі бойынша айтарлықтай нәтиже алынды. Сонымен қатар, шаруашылықтағы аталық пен аналық ешкілердің дене өлшемдерінен, олардың сүтті типті ешкілерге сай екендігі анықталды. Яғни, ересек аналықтардың шоқтығының биіктігі 72±0,3 см, аталықтарында 78±0,8 см болды,кеуде тереңдігі аналықтарында 27,3±0,2 см, аталықтарында 32,4±0,4 см тең болды.Осыған қарап Ақмола облысы жағдайында Заанен тұқымы төлдерімен ешкілердің салмағы және денесінің көлемі жақсы өсіп жетілетіндігін көруге болады.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
МОЛОЧНАЯ ПРОДУКТИВНОСТЬ КОБЫЛ КУШУМСКОЙ И КАЗАХСКОЙ ПОРОД В УСЛОВИЯХ СЕВЕРНОГО КАЗАХСТАНА
стр.119-124
Рысалдина А.А., кандидат сельскохозяйственных наук Сафронова О.С., кандидат сельскохозяйственных наук Кикебаев Н.А., доктор сельскохозяйственных наук
Исследования по изучению молочной продуктивности и состава молока кобыл были проведены в ТОО «Темте» Алтынсаринского района Костанайской области. Сформированы группы дойных кобыл кушумской и казахской породы (n=20) и определены их основные параметры (высота в холке, косая длина туловища, обхваты груди и пясти, молочная продуктивность). Исследования по изучению промеров, живой массы и индексов телосложения подопытных дойных кобыл показал, что в среднем высота в холке у кобыл кушумской породы на 3,4 см больше чем казахских. Косая длина туловища у казахских кобыл короче в среднем на 2,9 см, обхват груди меньше на 4,0 см, обхват пясти – меньше на 0,2 см, чем у кушумских кобыл. При этом установлено, что молочная продуктивность кобыл разных пород в условиях Костанайской области показывает, что кобылы кушумской породы в одних и тех же условиях с кобылами казахской породы показывают большую суточную молочную продуктивность – 17,5±0,2 литра против 14,2±0,5 литра у казахских.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ОСНОВНЫЕ САНИТАРНО - ПРОФИЛАКТИЧЕСКИЕ МЕРОПРИЯТИЯ ДЛЯ НАЧИНАЮЩИХ РЫБОВОДОВ ПО ВЫРАЩИВАНИЮ КАРПА
стр.125-129
Исхахов Г.Ж., научный сотрудник Баракбаев Т.Т., Ph.D Калаганов Ж.М., лаборант
В статье рассматривается необходимые санитарно-профилактические мероприятия для начинающих рыбоводов по выращиванию карпа. В настоящий момент разведение карпа в Казахстане активно развивается. Например, в южных областях этот вид широко используется и набирает оборот в коммерческих целях. В связи с этим необходимо изучить не только технологию выращивания, но и технологию разведения. В Кызылординской и Туркестанской областях условия климата и его географическая особенность заинтересовали граждан к данному виду.
В данный момент для разведения карпа имеется достаточное количество водного ресурса. Например, в центральных и южных районах имеется подходящие озерные фонды. В одной только Кызылординской области ежегодно в местных СМИ публикуется большое количество озер на конкурсы. Также активно зарыбляются небольшие по площади участики площадью до 1 га. За последние годы в Аральский филиал ТОО НПЦ рыбного хозяйства по регионам, расположенным на территории Арало-Сырдарьинского бассейна обращались лица заинтересованные по разведению данного вида.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
РЫБОВОДНО - БИОЛОГИЧЕСКИЕ ПОКАЗАТЕЛИ МОЛОДИ ШИПА (Асipenser Nudiventris L, 1828) ПРИ РАЗНЫХ ВАРИАНТАХ КОРМЛЕНИЯ В УСЛОВИЯХ УЗВ
стр.130-134
Шукуров М.Ж., кандидат сельскохозяйственных наук Сариев Б.Т., Ph.D
В настоящее время шип (Асipenser nudiventris L, 1828) находится на грани полного исчезновения и в большинстве стран, на территории которых обитает, включен в Красные книги. Для сохранения и пополнения популяций шипа одним из перспективных методов является выращивание их в установках с замкнутым циклом водообеспечения, где актуальным является технология кормления.
В статье приводятся результаты исследований рыбоводно-биологических показателей молоди шипа (Асipenser nudiventris L, 1828), выращиваемых в установках с замкнутым циклом водообеспечения, при разных вариантах кормления комбикормами фирмы Coppens с добавлением в эти корма аскорбиновой кислоты и мильгаммы. В результате было установлено, что при избыточном варианте кормления показатели абсолютного прироста тела молоди шипа на 276,0 г., среднесуточного прироста на 4,6 г были выше, чем при нормированном кормлении и соответственно выше относительная скорость роста. Однако, при избыточном кормлении наблюдается повышение кормовых затрат (до 3,5 ед) и остается много не потребленного рыбой корма, а также были обнаружены особи, больные сколиозом (16,0 %), тогда как при нормированном кормлении их было меньше.
Добавление в комбикорма аскорбиновой кислоты и мильгаммы существенного влияния на рыбоводно-биологические показатели молоди шипа не оказало, но позволило сократить число особей с признаками сколиоза.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ВЛИЯНИЕ ТЕРМИЧЕСКОГО РЕЖИМА И ПЛОТНОСТИ ПОСАДКИ НА РЫБОВОДНО - БИОЛОГИЧЕСКИЕ ПОКАЗАТЕЛИ МОЛОДИ ШИПА (Асipenser Nudiventris L, 1828) В УСЛОВИЯХ УЗВ
стр.135-140
Шукуров М.Ж., кандидат сельскохозяйственных наук Туменов А.Н., Ph.D
Температура воды оказывает сильное влияние на ход обменных процессов, интенсивность дыхания, скорость переваривания пищи и отражается на ходе развития половых продуктов рыбы. Учитывая, что шип является редким, но в то же время перспективным объектом аквакультуры, актуальность оценки влияния термического режима на жизнедеятельность, а также рыбоводно-биологические показатели молоди шипа в искусственных условиях, имеет актуальное значение.
В статье приводятся результаты исследований влияния термического режима и плотности посадки на рыбоводно-биологические показатели молоди шипа (Асipenser nudiventris L, 1828), выращиваемых в установках замкнутого цикла водообеспечения аквариального комплекса НАО «Западно-Казахстанский аграрно-технический университет имени Жангир хана». В результате исследований было установлено, что в бассейне, где температура воды = 16,0 0С абсолютный прирост составил 10,1 г. Во втором бассейне (t = 22,0 0С) этот показатель равнялся 44,1 г. Повышение температуры воды до 26,00С значительно ускорило рост молоди шипа. Абсолютный прирост рыб в этом бассейне был выше на 84,8 % по сравнению с особями первого бассейна, и на 33,7 % по сравнению со вторым. При увеличении плотности посадки происходит снижение основных показателей роста, а при меньшей плотности наблюдались более высокие значения абсолютных темпов роста. Разные плотности посадки не оказали существенного влияния на выживаемость молоди шипа в бассейнах.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
РАСПРОСТРАНЕНИЕ ЗООНОЗОВ СОБАК В ГОРОДЕ УРАЛЬСКЕ И ПРИГОРОДНОЙ ЗОНЕ
стр.141-144
Абекешев Н.Т., кандидат ветеринарных наук, доцент Шалменов М.Ш., доктор ветеринарных наук, профессор
В данной статье приведены результаты исследования зоонозов собак обетаюших городе Уральске и в его окрестностях. Авторы представили результаты изучения видового разнообразия зоонозных гельминтов. В результате исследования определена интенсивность и экстенсивность инвазии обнаруженных гельминтов. Изучина возрастная динамика инвазированности различных групп. При исследовании были использованы широко применяемые при жизни в копрологических исследованиях, гелминтоовоскопические методы. Убитых собак подвергали полному гельминтологическому вскрытию по К.И. Скрябину. При исследовании содержимого желудочно-кишечного тракта, применяли метод последовательного промывания. Для сохранения обнаруженных нематод помещали в раствор Барбагалло, цистод в 70% этиловый спирт. У консервированных гельминтов определяли родовую и видовую принадлежность. В результате копрологических исследовании и гельминтологического вскрытия было выявлено пять гельминтов. Из них два нематоды и три цестоды. Выяснилос что у собак циркулируют инвазионные болезни, общие для человека и домашних плотоядных - это эхинококкоз, токсокароз и дипилидиоз. Эти гельминтозы доминируют у собак над другими гельминтозными инвазиями, в результате чего создается постоянная опасность заражения этими гельминтами людей.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ЖАНУАР ТЕКТІ ӨНІМДЕРДЕН ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТА НЫСАНДАРЫНАН САЛЬМОНЕЛЛЕЗ ҚОЗДЫРУШЫЛАРЫН ИДЕНТИФИКАЦИЯЛАУ
стр.145-151
Абжалиева А.Б., Ph.D Бияшев Б.К., ветеринария ғылымдарының докторы, профессор Ергумарова М.О., аға оқытушы Малдыбаева А.А., ветеринария ғылымының магистірі, аға оқытушы
Сальмонеллез ғаламдық таралған және жыл сайын үлкен маңыздылыққа ие болып отырған инфекциялар қатарына жатады. Бұл аурудан келетін зиян тек ауылшаруашылық жануарлары мен құстарының өлімімен шектелмейді, ауырып жазылған жануарлар ұзақ уақыт бойына сальмонелла тасымалдаушы және қоршаған ортада инфекцияның тұрақты көзі болып табылады. Сальмонелла тасымалдаушы жануарлардан алынған жануар текті өнімдерді (ет, сүт, жұмыртқа) жеткіліксіз өңдеуден өтпеген жағдайда адамдарда тағамдық токсико-инфекция тудыруы мүмкін .
Әдетте, классикалық бактериологиялық әдістермен жұқпалы ауру қоздырушысын табу және ажыратып-жіктеу көптеген селективті қоректік орта мен түрлі субстраттардың қолданылуымен жүзеге асырылады. Бұл ажыратып-жіктеу процесін уақытын созып, қиындатады.
Сондай ақ, бір-бірімен жанаса жүретін микроорганизмдерді олардың бәсекелестігі жағдайында түрлі қоректік орталарда өсіру әрдайым оларды ажыратып-жіктеудің дұрыс нәтижелеріне алып келе бермейді.Классикалық бактериологиялық талдау арқылы трансформацияланған бактерияларды немесе жасанды түрде жасалынған генетикалық өзгерістің арқасында бұл штамға тән емес зардаптылық геніне ие болған бактерияларды ажыратып-жіктеу қиын. Осының барлығы тағамдық шикізаттар мен дайын өнімдерді ветеринариялық-санитариялық және санитариялық-эпидемиологиялық бақылау жүйесіндегі жаңа критерилер мен тың көзқарастардың қажеттігін негіздейді.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ТАҒАМ ӨНІМДЕРІН ЖӘНЕ ДАЙЫН ӨНІМДЕРДІ МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ МОЛЕКУЛЯРЛЫ - ГЕНЕТИКАЛЫҚ ТАЛДАУ ЖАСАУДЫҢ КӨМЕГІМЕН МОНИТОРИНГТІК ЗЕРТТЕУ ЖҮРГІЗУ
стр.151-155
Абжалиева А.Б., Ph.D Бияшев К.Б., ветеринария ғылымдарының докторы, профессор Губайдуллина М.Б., ветеринария ғылымдарының магистірі Харесова А.М., ветеринария ғылымдарының магистірі
Адамның жұқпалы агентке сезімталдық деңгейі ағзаға қоздырғыш инфекцияларды енгізбес бұрын қабылдаған тағамға тікелей тәуелді болады. Ақуыздар, майлар, көмірсулар, минералдар мен витаминдердің қажет мөлшерде жетіспеушілігі, тамақтанудың бұзылуы дененің иммундық биологиялық қасиеттерін қатты төмендетеді. Ауру малдан алынған немесе сақтау нәтижесінде бүлінген сапасыз азық-түлік өнімдері иммундық жүйенің жұмысын қолдамай ғана қоймай, керісінше, осы жүйенің қорғаныс функцияларын әлсіретеді. өнім ауру тудыратын агентті ендірудің себебі.
Тағам өнімдерінің патогендерінің көздері мен бөліну жиілігін, сондай-ақ тағам өнімдерінде олардың тіршілік ету және даму жағдайларын зерттеу өте маңызды және осы бағыттағы көптеген ғылыми зерттеулер жүргізуді талап етеді.Микроорганизмдердің мал шикізатында және дайын өнiмдерде қалай пайда болатындығы туралы сұрақ көп қызығушылық тудырады: секреторлық, пост-секреторлық немесе өңдеушi кәсiпорындарда қайталама жұқтыру.Түрлі көздерден бөліп алынған микроорганизмдердің фенотиптік сипаттамаларын салыстырмалы талдау олардың экологиялық тұрғыдан тәуелділігін көрсетеді.
Сондықтан табиғат объектілерінен (мысалы, ауа немесе су) бөліп алынған штаммдар төмен агрессивтілікпен ерекшеленеді, ал оңтайлы экологиялық орынның қабылдаушы организмінен айырмашылығы азық-түлік өнімдері патогенділікпен байланысты биологиялық қасиеттердің жоғары деңгейін сақтайды.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
РЕЗУЛЬТАТЫ ЭФФЕКТИВНОСТИ ЭКПРЕСС - МЕТОДОВ ДИАГНОСТИКИ СТЕЛЬНОСТИ У КОРОВ И ТЕЛОК
стр.156-159
Байтлесов Е.У., доктор ветеринарных наук Абекешев Н.Т., кандидат ветеринарных наук Какишев М.Г., Ph.D Дарменова А.Г., магистр ветеринарии
В статье представлены результаты исследования нового иммунологического экспресс-теста на стельность и бесплодие коров.
Ранняя диагностика стельности у коров и телок приобретает большое производственное значение в области ветеринарного акушерства животных.
Применение данных методов позволяет устранить финансовые затраты причиняемый хозяйству в следствии бесплодии коров и телок.
Поэтому своевременную диагностику стельности коров и телок стоит рассматривать как основным направлением ветеринарных специалистов.
В последние десятилетия для точной и ранней диагностики стельности и бесплодия коров применяются метод иммунохимического анализа по определению уровня прогестерона в молоке.
Данный метод позволят определить стельность коров уже на 19-21 сутки. Метод иммуноферментного анализа способствует раннему выявлению гипофункции яичников, фолликулярных и лютеиновых кист, персистентного желтого тела и соответственно применение своевременного лечения гинекологических заболеваний.
Данный метод дает возможность определить наличие или отсутствие половой цикличности уже в первый месяц после отела, уточнить оптимальное время осеменения, а также и исключить передачу инфекционных болезней.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ КРИТЕРИЕВ БЕЗОПАСНОСТИ ПИЩЕВОЙ ПРОДУКЦИИ ПО МИКРОБИОЛОГИЧЕСКИМ ПОКАЗАТЕЛЯМ В ТАМОЖЕННОМ И ЕВРОПЕЙСКОМ СОЮЗАХ
стр.160-166
Бектурова Н.Ж., магистр ветеринарии Латыпова З.А., кандидат биологических наук Сарбаканова Ш.Т., кандидат биологических наук
В статье приведен сравнительный анализ отдельных требований пищевого законодательства Европейского союза и Таможенного cоюза. При сравнении требований и подходов Таможенного и Европейского союзов к микробиологическому контролю пищевых продуктов, определены различия в подходах оценки безопасности и качества пищевых продуктов. Так, в Таможенном союзе проводят большое количество испытаний конечной продукции, лабораторные испытания проводятся только по тем микроорганизмам, критерии по которым установлены для конкретных видов продукции. Нет требований по микробиологическим критериям для производственных процессов, некоторые из микробиологических критериев Таможенного союза устанавливаются только с целью идентификации продукта. В Европейском союзе в основе системы контроля безопасности пищевых продуктов лежит оценка рисков, в рамках которой опасные факторы выявляются и контролируются на всех этапах пищевой цепи «от фермы к вилке» при помощи предупреждающих методов, а не оценки конечного продукта. Микробиологические критерии в Европейском союзе установлены по широким категориям продукции, а нормативно-правовая база Европейского союза включает множество дополнительных требований, связанных с применением микробиологических критериев, включая обязанность операторов рынка пищевой продукции проводить дополнительные исследования, предпринимать определенные действия в случае несоответствия, анализировать тенденции результатов испытаний и совершенствовать процессы. Установленные различия являются весьма значимыми, поскольку они могут стать огромным препятствием международной торговле между союзами.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
РОСТ И РАЗВИТИЕ ОСНОВНЫХ АРТЕРИЙ ПЛЮСНЫ ВЕРБЛЮДА - БАКТРИАНА В ВОЗРАСТНОМ АСПЕКТЕ
стр.167-173
Днекешев А.К., кандидат ветеринарных наук, доцент
Кровоснабжение плюсны тазовой конечности верблюда-бактриана осуществляется в основном артерией сафена, которая отделяется от бедренной артерии крупной ветвью в области верхней трети бедренной кости. В области проксимального конца плюсневой кости артерия сафена делится на более мощную поверхностную медио-плантарную плюсневую артерию и более слабую глубокую плантарную плюсневую артерию, которые и являются основными артериями плюсны. Диаметр поверхностной медио-плантарной плюсневой артерии в проксимальной части плюсны у месячных верблюжат равен 2,37±0,04мм и в дистальной части плюсны 2,32±0,01мм. К годичному возрасту и 2-3 годам жизни животных диаметр артерии резко возрастает, коэффициент роста равен 1,35,1,28 и 1,15, 1,17, относительная скорость роста – 31,0%, 24,9% и 17,6%,16,0%. В 4-5-летнем возрасте животных диаметр артерии в проксимальной части пясти достигает до 4,0-4,5мм и в дистальной части до 3,4-4,0мм. К 6-8-летнему и 10-летнему возрастам животных коэффициент роста понижается до 1,08, 1,07 и 1,05, 1,02. Глубокая плантарная плюсневая артерия после своего отделения погружается под межкостную среднюю мышцу. На уровне верхней трети плюсны она идет дистально в костном желобе плюсны. Диаметр глубокой плантарной плюсневой артерии в проксимальной части плюсны у верблюжат до месячного возраста равен 1,05±0,04мм в дистальной части - 0,85±0,04мм. К годичному возрасту диаметр артерии колеблется в пределах 1,4-1,6мм. Наиболее интенсивное увеличение диаметра артерии наблюдается у животных 4-5-летнего возраста, коэффициент роста – от 1,52 до 1,14, p
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ҮЙ ЖӘНЕ ЖАБАЙЫ ҮЙРЕК ЕТІНІҢ ҚҰРАМЫНДАҒЫ МАЙ ҚЫШҚЫЛДАРЫНЫҢ МӨЛШЕРІ
стр.173-177
Жумагелдиев А.А., ветеринария ғылымдарының кандидаты, профессор Ромашев К.М., қауымдастырылған профессор Рожаев Б.Г., қауымдастырылған профессор Шалхарова Д.Ж., аға оқытушы
Мақалада үй және жабайы үйрек етінің сапасы салыстырыла отырып анықталған. Жабайы үйрек сойылатын жануар болып табылмағанымен, кәсіби ауланатын жануарлар қатарында. Дегенмен, оларды аң аулау мезгілінде аңшылар, тағам ретінде пайдалануда. Осыған байланысты жабайы үйрек етінің сапасын анықтауға сұраныстар жоғарылаған. Сұранысты қанағаттандыру мақсатында жабайы үйрек етінің құрамындағы майқышқылдары мөлшерін заманауи жабдықталған құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген «Нутритест» зертханасында анықтап, нәтижесі сойыс жануарлары қатарындағы үйрек етімен салыстырыла отырып зерттелді. Тексеру қорытындысы бойынша үйде өсірілетін үйректерден алынған
сынамалардағы май қышқылдарының жалпы мөлшері жабайы үйректерден алынған сынамадағы мөлшерден 3,37 есе немесе 13660 мг/100г, полиқанықпаған май қышқылдары 3,22
есе немесе 2649 мг/100г, моноқанықпаған май қышқылдары 3,5 есе немесе 6863 мг/100г, қаныққан майқышқылдары 3,28 есе немесе 4148 мг/100г артық екендігі анықталды. Ал, зерттеу нәтижелері бойынша үйде өсірілетін үйрек етінің құрамындағы тексерілген барлық майқышқылдарының мөлшері жабайы үйрек етінің құрамындағы мөлшерден жоғары. Сондықтан, жабайы үйрек етінің тағамдық құндылығы жоғары, сапалы және қауіпсіз өнім екендігі анықталды.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
БЛУТАНГ ВИРУСЫН ӨСІРУ ҮШІН ОҢТАЙЛЫ ЖАҒДАЙЛАРДЫ АНЫҚТАУ
стр.177-181
Курманбекова Ж.К., Ph.D докторанты Кошеметов Ж.К., биология ғылымдарының докторы, профессор Мустафин М.К.1, ветеринария ғылымдарының докторы, профессор Испулова Д.И., ветеринария ғылымдарының магистрі, оқытушы
Зерттеуіміздің жалпы мақсаты, блутанг вирусының культуралық қасиетін зерттеу болып табылады. Ол үшін вирусты өсірудің тиімді әдісін анықтау, сезімтал жасуша өсіндісін таңдау және тиімді өсіру шарттарын (өсіру мерзімі, температурасы, қоректік орта және оның құрамы т.б.) зерттеу қажет. Ғылыми-зерттеу жұмыс барысында, блутанг вирусынның суспензиясын алу үшін зерттеуге трипсинделген қозы тестикуласының жасушасы (ҚзТ), және тұрақты жасуша линиялары: сирия атжалманының бүйрегі (ВНК-21), сібір тауешкісінің бүйрек жасушасы (СТБ) және африка мешінінің бүйрек жасушасы (Vero), қойдың бүйрегі (ҚБ), киіктің бүйрегі (КБ) пайдаланылды. Осы жасушаларда культуралық қасиетін зерттеу үшін блутанг вирусының «RT / RIBSP-07/16» штамы алынды. Әр жасушада ең кем дегенде үш пассаж жасалынды. Тәжірибе
нәтижесінде блутанг вирусының «RT/RIBSP-07/16» штамын өсіруде Vero және КБ жасушалары тиімді болды. Бұл жағдайда вирустың белсенділігі 6,87-7,61 lgТЦД50/см3 жетті. Сонымен қатар
осы жасушаларда «RT / RIBSP-07/16» штамының әртүрлі температура мен өсу уақыты зерттелді. Нәтиже бойынша, «RT / RIBSP-07/16» штамын киік бүйрегі (КБ) мен африка мешінінің бүйрегінде (Vero) өскіндеу үшін 37 ± 1 0С температура мен 72 сағат тиімді болды.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ИЗОЛЯЦИЯ И ХАРАКТЕРИСТИКА ШТАММА E.coli ПАТОГЕННОГО ДЛЯ КУР
стр.181-187
Молдаханов Е.С., Ph.D докторант, научный сотрудник лаборатории противовирусной защиты Алексюк М.С., PhD, старший научный сотрудник лаборатории противовирусной защиты Алексюк П.Г., кандидат биологических наук, ведущий научный сотрудник лаборатории противовирусной защиты Бияшев К.Б. доктор ветеринарных наук, профессор Богоявленский А.П., доктор биологических наук, профессор, заведующий лабораторией противовирусной защиты
В настоящее время проблема острых кишечных инфекций в промышленном птицеводстве остается одной из основных проблем ветеринарной медицины. Это обусловлено рядом проблем, основной из которых являются значительная вариабельность антигенного состава возбудителей. При этом колибактериоз занимает ведущее место в инфекционной патологии птиц, вызывая 75-80% гибели молодняка цыплят, вызванных условно-патогенной микрофлорой.
Анализ филогенетических взаимоотношений исследуемого штамма с представителями серотипов E.coli, патогенных для кур на модели генов, кодирующих транспептидазу и глутамин амидотрансферазу, показал, что исследуемый изолят имеет сродство со штаммом E24377A, представляющим собой один из патогенных для птиц серотипов 139.
Таким образом, по результатам наших исследований по изоляции микроорганизмов из биологических образцов с клиническими признаками колибактериоза было изолировано несколько культур грамотрицательных палочек. Выделенные культуры расщепляли лактозу, выделяли индол, и обладали β-глюкоронидазной активностью, что соответствовало представителям семейства Enterobacteriaceae, рода Escherichia, вида Escherichia coli. Филогенетический анализ исследуемого изолята на модели транспептидазы и глутамин амидотрансферазы показал, что исследуемый микроорганизм составляет родственную группу с изолятом E24377A, представляющим собой 139 серотип.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ІРІ ҚАРА МАЛЫНЫҢ НОДУЛЯРЛЫ ДЕРМАТИТ ВИРУС ИЗОЛЯТЫНЫҢ КУЛЬТУРАЛДЫҚ ҚАСИЕТІН ОҚЫП ЗЕРТТЕУ
стр.188-192
Рагатова А.Ж., Ph.D докторант Әбдіраимов Е.О., ветеринария ғылымдарының докторы Қошеметов Ж.К., биология ғылымдарының докторы Қоканов С.К., ветеринария ғылымдарының докторы кандидаты, доцент, Ғылыми-зерттеу орталығының директоры
Осы жұмыста Қостанай облысы аумағында 2018 жылдың тамыз айында ауырған малдардан бөлініп алынған ірі қара малының нодулярлы дерматит вирус изолятының алғашқы және өңделген жасушалар өсінділерінің культуралдық қасиетін анықтау бойынша зерттеулердің нәтежиелері ұсынылған.
Зерттеу барысында пробиркада және 1,5 литр тегіс ыдыста тұрақты әдіспен өсірілген қозы бүйрек жасушасының алғашқы өсіні және тестикуласы, бұқа бүйрегінің өңделген жасушасы (MDBK), Сирия аламанының бүйректері (ВНК-21), африка жасыл маймылының бүйректері (Vero) қолданылды.
Жасуша өсінділерін жұқтырдық және зерттеу мақсатымен цитопатиялық әсер байқалуына қарай 4-14 тәулік бойы жұқтырдық.
ІҚМ НД вирусынан бөлінген изолятының көшірмесі үшін қолайлы жағдай 370С, инкубация уақыты -10-12 күн, оптималды жұқтыру дозасы 0,09 дан 0,1 ТЦД 50/см3 дейін, қозы бүйрегінің алғашқы жасуша өсіндісі болып табылып отыр. Вирусты мұндай жағдайда өсіру биологиялық белсенділігі бар вирус суспензиясын алуға мүмкүндік береді.
Культуралдық қасиеттерді оқып зерттеуде ірі қара малының нодулярлы дерматит вирус изолятын репродукциялау үшін жасуша өсінінің сезімтал жүйесі таңдалды. Осыған орай тәжірибиеде жоғарыда аталған жасуша өсінінің біріншілік және өңделген жасушалары сыналды.
Сонымен қатар жасуша өсінінің біріншілік және өңделген жасушаларының әртүрлі сезімталдықтары анықталды.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ЭПИЗООТИЧЕСКАЯ СИТУАЦИЯ ПО ЯЩУРУ НА ТЕРРИТОРИЯХ ЗОН БЛАГОПОЛУЧИЯ С ВАКЦИНАЦИЕЙ ПО ДАННЫМ СЕРОЛОГИЧЕСКОГО МОНИТОРИНГА, НА ИНЦИДЕНТНОСТЬ ПО АНТИТЕЛАМ НА НСП ВИРУСА ЯЩУРА
стр.192-202
Садуакасова М.А., Ph.D докторант, заведующая лабораторией вирусологии Султанов А.А., доктор ветеринарных наук, профессор, генеральный директор Карабасова А.С., старший лаборант Абджапбаров Д.А., старший лаборант
В статье приведены результаты которые проводили в РГП «Республиканская ветеринарная лаборатория» и в ТОО «Казахский научно-исследовательский ветеринарный институт», серологических исследований по выявлению животных и объем выборки среди животных в каждой эпизоотологической единице, входящей в состав выборки в Восточно-Казахстанской, Туркестанской, Алматинскай, Жамбылской, Кызылординской областей, содержащих в организме антител на НСП вируса ящура с последующим установлением эпизоотического статуса крупного рогатото скота. По результатам исследований РГП «Республиканская ветеринарная лаборатория» установлено, что в исследованных областях регистрируются в невысоком проценте, составляющем до 1,4% Туркестанской и до 0,7% в Восточно-Казахстанской области, среди исследованного поголовья животные, серопозитивные по антителам на НСП вируса ящура. А по результатам ТОО «Казахский научно-исследовательский ветеринарный институт» установлено, что в исследованных областях регистрируются в невысоком проценте, составляющем до 0,8% - Алматинской, 1,5% - Жамбылской, 1,6% - Туркестанской, и до 1,0% - Кызылординской области, среди исследованного поголовья животные, серопозитивные по антителам на НСП вируса ящура. Сделан анализ географического расположения эпизоотологических единиц, в которых выявлены животные, серопозитивные по антителам на НСП вируса ящура, в Восточно-Казахстанской и Туркестанской области.
Серопозитивные животные по результатам эпизоотологических и серологических исследований оказались эпизоотически безопасными в период выполнения работ.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ҰСАҚ МҮЙІЗДІ ҚАРА МАЛЫНЫҢ СТРОНГИЛЯТОЗДАРЫНЫҢ ЭПИЗООТОЛОГИЯСЫ, ЕМДЕУ ӘДІСТЕРІ
стр.203-206
Сариев Н.Ж., ветеринария ғылымдарының кандидаты, доцент м.а. Балғалиев Е.Б., магистрант Ибраева М.М., магистрант
Мақалада Батыс Қазақстан облысы, Тасқала ауданы, Атамекен шаруақожалығында қойлардың стронгилятоздарының эпизоотологиясы, емдеу әдістері мен нәтижелері баяндалады. Қойлардың гельминтоздарының ішінде, қазіргі уақытта, ең көп тарағаны-ас қорыту жүйесінің стронгилятоздары. Стронгиляттар қарындарда, ішектерде тоғышарлық етеді, геогельминттерге жатады. Олар қойдың денесіне трофикалық (қоректік), токсикалық (уыттық), механикалық (ішекті бітеу, жару), инокуляторлық (патогенді микробтардың құрттардың балаңқұрттарының денесімен сыртқы ортадан ішекке енуі) әсерлер етіп, тоғышарлық етеді.
Малдың тірі кезінде стронгилятоздарға диагноз қою өте қиын. Эпизоотологиялық деректер, аурудың сырт белгілері және гельминтокопрологиялық зерттеулер жеткіліксіз, диагностикалық дегельминтизацияның да нәтижесі шамалы. Нақтылы тәсіл: құрт жұмыртқаларынан балаңқұрттарын өсіріп, жұқпалы сатысына жеткізіп, солардың түрін анықтау арқылы диагноз қою. Ұсақ мүйізді қара малының стронгилятозы болғандықтан қой малына көңіл бөліп, нәжісінен сынама алып лабораторияда тексерілді.
Қойдан алынған нәжісті мал дәрігерлік клиникада «Фюллеборн» әдісі бойынша тексерілді. Сонымен қатар ұсақ мүйізді қара малының инвазияның экстенсивтілігі мен интенсивтілігі зерттелген.
Жалпы клиникалық көріністері: асқорыту қызметінің бұзылуы, кілегейлі қабықтардың бозаруы, қанның азаюы, малдың күйсізденіп-әлсіреуі, қоңының төмендеуі. Бұлардың бәрі ішқұрт ауруларының ортақ белгілері.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ПРИМЕНЕНИЕ ГЛЮКОЗО - СОЛЕВОЙ СМЕСИ В КОМПЛЕКСЕ С ГЕТЕРОГЕМОТЕРАПИЕЙ ПРИ ДИСПЕПСИИ ТЕЛЯТ
стр.207-214
Сулейменов О.Р., магистрант Жубантаева А.Н., магистр ветеринарных наук, старший преподаватель
Основной причиной возникновения диспепсии телят в крестьянском хозяйстве «Казбек» Жангалинского района Западно-Казахстанской области является недостаточное питание и неполноценное кормление коров во 2-ую половину стельности и отсутствия подготовки их к отелу, что приводит к гипопротеиннемии, витаминной и минеральной недостаточности организма коров, рождению ими физиологически незрелых слабых телят с низкой естественной резистентностью.
Клинико-физиологических показателей организма у телят II подопытной группы, которых лечили глюкозо-солевой смесью в сочетании с трехкратной обработкой кровью, восстанавливались быстрее.
В морфологическом составе крови телят всех групп в начале заболевания отличалось некоторое увеличение общего количества лейкоцитов, но при выздоровлении этот показатель снизился до средней физиологической нормы животных этого возраста, а количество эритроцитов и содержания гемоглобина по мере выздоровления телят подопытных групп возрастало и приходило в норму.
В лейкоцитарной формуле телят всех групп в начале заболевания отмечено некоторое увеличение лимфоцитов и снижение процента нейтрофилов. Наиболее отчетливо эти изменения происходили у телят контрольной группы, которых лечили линкоспектином.
Таким образом, комплексное лечение телят, больных токсической диспепсией с применением таких препаратов как сложная глюкозо-солевая смесь в комплексе с гетерогемотерапией дает сравнительно высокий терапевтический эффект, что позволяет нам рекомендовать такую схему лечения диспепсии телят в крестьянском хозяйстве «Казбек».
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
МҮЙІЗДІ ІРІ ҚАРА МАЛ КРИПТОСПОРИДИОЗЫНЫҢ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСЫН ТАЛДАУДА БАЙЕС СТAТИСТИКАСЫН ҚОЛДАНУ
стр.215-218
Үсенбаев А.Е., ветеринария ғылымдарының кандидаты, доцент Жанабаев А.А., ветеринария ғылымдарының кандидаты Лидер Л.А., доцент Данабеков P.C., магистрант
Криптоспоридиоз қазіргі уақытқа дейін Орталық Азия мен Қазақстанда жеткіліксіз зерттелінген протозойлық зооноз болып саналады. Байес статистикасы эпидемиологиялық зерттеулерде ақпараттың толық және дәл болмауына байланысты қарастырылатын кездейсоқ элементтердің бірлескен ықтималдығын толық сипаттау мүмкіндігі жоқ жағдайларда жүйе байланыстарды модельдеу үшін қолданылады. Осы жұмыстың мақсаты байес статистикасы негізінде Ақмола облысының бұзаулар популяциясындағы криптоспоридиялар динамикасының негізгі параметрлерін анықтау болды. Жұмыс барысында облыстың бес ауданындағы әр типті шаруашылықтарында 589 дара ірі қара малдың криптоспоридиялармен залалдану көрсеткіші анықталды. Алынған деректер байес статистикасы әдісімен өңделді. Эпидемиялық жағдайды модельдеу R бағдарламасында жүргізілді. Мал төлінің криптоспоридиозбен залалдануының априорлы бета-үлестірілу параметрлері бойынша максималды шынайылығын бағалау (Maximum Likelihood Estimation) 0.044, ал 95%-сенімділік интервалы [0,04795161, 0,0817739] құрады. Бір айға дейінгі бұзаулар үлкен жастағы жануарларға қарағанда криптоспоридиялармен жоғары дәрежеде инвазияланатыны симуляцияға сәйкес болды. Жануарлар жынысының Cryptosporidium spp. залалдану деңгейімен корреляциясы жоқ екенін көрсетілді. Зерттеу мүйізді ірі қара криптоспоридиозының орталық Қазақстандағы мал шаруашылығы үшін маңыздылығын дәлелдейді.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
САУЫН СИЫРЛАРДЫҢ CУБКЛИНИКАЛЫҚ ЖЕЛІНСАУЫНА ҚАРСЫ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ПРЕПАРАТТАРДЫҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ ЕМДІК ҚАСИЕТІН БАҒАЛАУ
стр.218-223
Танбаева Г.А., ветеринария ғылымдарының магистрі, оқытушы Мырзабеков Ж.Б., ветеринария ғылымдарының докторы, профессор Тагаев О.О., доцент Алиханов К.Д., Ph.D, қауымдастырылған профессор
Сүт безінің қабынуы сүтті бағыттағы мал шаруашылығына едәуір зиян келтіреді. Осының әсерінен сүттің өнімділігі мен сапасының төмендеуі байқалады. Жаңа отандық және шетелдік желінсауға қарсы препараттарды шектен тыс қолдану аурудың жиілеуіне немесе
емдеу шығындары мен сүттің қажетсіздігіне алып келеді. ҚР БҒМ қарасты «Микробиология және вирусология институты» базасымен қосылып сауын сиырлардың жасырын желінсауын емдеуге арналған пробиотикалық препарат «Полилактовит» құрастырылды. Біздің зерттеу жұмыстардың нәтижесінде жасырын желінсау ауруын азайту мақсатында сүттің тазалық деңгейін жоғарылатуға бағытталған орындауға болатын мал дәрігерлік-санитариялық және емдеу шараларының тиімді тәсілдері ұсынылады. Препараттың жанама әсерлерінің жоқтығы анықталды. Жаңа желінсауға қарсы «Полилактовит» пробиотикалық препаратының емдік қасиетін зерттеу жұмыстары Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданында орналасқан ЖШС «Адал» шаруашылығында жүргізілді. Желінсаудың жасырын түрін анықтау және емдеу шараларын сиырдың желінсауын анықтау, емдеу және алдын алу ережелері бойынша жүргіздік. Эксперименталдық зерттеу жұмыстарының сатысында құрамы антибактериялық химиялық заттар негізінде дайындалған «Санитатем» (Чехия) және «Септогель» (Ресей) препараттары пайдаланылып, өндірістік жағдайдағы зерттеу жұмыстарын сүтті ірі қара шаруашылығында «Полилактовит» пробиотикалық препаратымен салыстырыла отырып жүргізілді.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
КӨБІКТІ ДЕЗИНФЕКЦИЯДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ДЕЗИНФЕКЦИЯЛЫҚ ПРЕПАРАТТАРДЫҢ БАКТЕРИЦИДТІК ҚАСИЕТІН САЛЫСТЫРМАЛЫ ЗЕРТТЕУ
стр.224-228
Танбаева Г.А., ветеринария ғылымдарының магистрі, оқытушы Тагаев О.О., ветеринария ғылымдарының докторы, доцент Алиханов К.Д., Ph.D, қауымдастырылған профессор Барахов Б.Б., ветеринария ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор
Ветеринариялық бақылау орындарында санитариялық шараларды уақытылы жүргізбеу салдарынан ауыл шаруашылық мал өнімдері сапасының төмендеуіне әкеліп соқтыруда. Бұған дәлел еліміздегі көптеген мал шаруашылық орындарында жұқпалы аурулардың шығуы (туберкулез, аусыл, лейкоз). Міне осының салдарынан көптеген отандық өнер кәсіптер аздап шығын көруде. Дезинфекциялық шараларды жүргізу әсіресе мал шаруашылық орындарында аса назар аударылмай отыр. Дегенмен қазіргі таңда өкімет тарапынан аздап ветеринариялық-санитариялық шаралар ұйымдастырылуда, әйтседе бұл шаралар өз деңгейінде емес. Ветеринариялық - санитариялық шаралар жүргізілгеніменен оның тиімділігі төмен және сапасы жағынан сын көтермейтін препараттарды қолдануда. Соңғы өнім сапасының жоғарғы көрсеткішін арттыру – бұл бірінші кезекте технологиялық процестің және бүкіл кәсіпорынның санитариялық нормаларын қалыпты жүйеге келтіру болып табылады. Ғалымдардың айтуы мен статистикалық мәліметтер бойынша санитариялық-гигиеналық нормалардың, ережелердің
сақталмауы және бұзылуы салдарынан қайта өңдеу кәсіпорындары жылына дайын өнімнің 5-15%-ын жоғалтады. Препараттың бактерицидтік белсенділігін биологиялық қорғанысты пайдалана отырып зерттеулер нәтижесінде, қолайлы әсер ететін концентрациясын анықтау бойынша препараттың 1% және 3% концентрациялары, 30 минутттық экспозицияда жоғары бактерицидтік қасиетке ие екендігі анықталды. Ветеринариялық бақылау орындарындағы бактерицидтік жағынан «Пенодез» препараты жоғарғы нәтиже беретіндігі анықталды.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ПРОТИВОВИРУСНЫЕ СВОЙСТВА 6 - МЕТОКСИКВЕРЦЕТИНА, ВЫДЕЛЕННОГО ИЗ РАСТЕНИЯ Tagetes Patula
стр.228-232
Турмагамбетова А.С., Ph.D Алексюк П.Г., кандидат биологических наук Богоявленский А.П., доктор биологических наук, профессор Березин В.Э., профессор
Масштабы заболеваемости, значительные экономические потери, большое количество сопутствующих осложнений определяют значимость проблемы респираторных вирусных инфекций во всем мире. В отдельные годы грипп и респираторные вирусные инфекции составляют до 40% всех заболеваний взрослых и более 60% среди детей. Целью данной работы
являлось изучение противовирусных свойств природного очищенного метоксифлавоноида (6-метоксикверцетина), полученного из экстракта растения Tagetes patula. Показано, что очищенный 6-метоксикверцетин проявлял выраженную антивирусную активность в отношении вируса гриппа различных антигенных подтипов (H3N2, H1N1, H7N1, H5N3), в том числе против эпидемически значимых штаммов, устойчивых к коммерческим противогриппозным препаратам Римантадин и Тамифлю. Полученные результаты свидетельствуют о перспективности дальнейших исследований метоксифлавоноида, выделенного из растения Tagetes patula, в качестве основы для создания нового эффективного лекарственного средства для борьбы с вирусом гриппа.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ОБОСНОВАНИЕ СТРУКТУРНО – ТЕХНОЛОГИЧЕСКОЙ СХЕМЫ СЧЕТЧИКА - ЭВАКУАТОРА МОЛОКА
стр.233-237
Бралиев М.К., доцент ВАК Иксанов А.С., магистрант
В данной статье на основе исследований представлена наиболее общая методика обоснование структурно-технологической схемы счетчика-эвакуатора молока. При разработке новых функциональных блоков доильных установок следует отдавать предпочтение их многофункциональности, универсальности, простоте конструкции, надежности. Целесообразно использование счетчика молока, способного выполнять кроме основной функции – групповой учет молока дополнительную функцию - эвакуацию молока из линейного молокопровода в молокоприемное устройство.
Структуру доильной установки, в которой используется счетчик-эвакуатор молока, способный транспортировать молоко из стойлового молокопровода непосредственно в молокоприемник, можно представить функцией. При разработке новых функциональных блоков доильных установок следует отдавать предпочтение их многофункциональности, универсальности, простоте конструкции, надежности.
Продуктивность коров зависит от целого ряда факторов и в первую очередь от генотипа, условий кормления и содержания животных, особую немаловажную роль здесь играет физиологичность процесса доения.
В реальных условиях эксплуатации доильных установок низкая пропускная способность молочных магистралей приводит к снижению производительности труда операторов и понижению качества процесса доения из-за значительных флуктуаций вакуума, вызванных повышенной частотой возникновения пробкового режима транспортировки молока. Причиной тому служат применяемые серийные счетчики молока, которые имеют слабую пропускную способность, не надежны, дают большую погрешность измерений.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
КОРМОРАЗДАТЧИКИ ДЛЯ ВЫДАЧИ КОРМОВ ЖИВОТНЫМ
стр.238-242
Джапаров Р.Р., кандидат технических наук, доцент
В статье дается классификация кормораздатчиков. Приводятся требования, предъявляемые к устройствам для раздачи кормов, а также многообразием типов животноводческих помещений, в каждом из которых к выбору средств раздачи кормов приходится подходить индивидуально.
Рассматривается значение нормированной и своевременной раздачи кормов животным.
Корма, раздающие устройства должны обеспечивать раздачу различных кормов по заданному рациону, отвечать технологии содержания скота, обладать достаточной производительностью (высокой степенью механизации всех операций), исключать загрязнение и невозвратимые потери кормов, иметь высокие технико-экономические показатели.
Показано, что в механизации раздачи кормов на фермах крупного рогатого скота и свиноводческих фермах существует два направления: одно из них направлено на использовании стационарных средств раздачи кормов, смонтированных внутри животноводческих помещений, другое – на использовании передвижных (мобильных) кормораздаточных устройств.
Отмечается, что для получения наивысшей продуктивности животных при минимальном расходе кормов необходимы кормораздатчики, обеспечивающие точное дозирование заданной нормы в групповые кормушки животных с учетом их индивидуальных особенностей. Исключающие потери корма и обеспечивающие высокую степень надежности выполнения технологического процесса при раздаче различных видов кормов.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ДАҚЫЛДАРЫН СЕБУГЕ АРНАЛҒАН ЖЕТІЛДІРІЛГЕН ЕКІ ДИСКІЛІ СІҢІРГІШ
стр.242-248
Сарсенов А.Е., PhD докторы Гұмар Қ.Б., магистрант
Егін егу ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру кезіндегі ең маңызды операция болып табылады. Бұл кезеңде болашақ өнім алу үшін негізгі алғышарттар орындалады. Оның негізгі міндеті - тұқымдардың өсіп-өнуі мен өсімдіктердің одан әрі дамуын қамтамасыз ету. Мұндай жағдайларға қарық түбінің нығыздалуымен және тұқымдар үстіндегі топырақтың бос қабатын құрумен қол жеткізуге болады. Тұқымдарды топыраққа өңдеуді арнайы жұмыс органдарымен – конструкциялары әртүрлі дискілік, анкерлік, килевидтік сіңіргіштер орындайды. Бұл операцияларды орындауға арналған сіңіргіштердің әр түрлі топырақтарда жақсы өткізгіштікке, яғни жоғары пайдалану сенімділігіне ие болуы тиіс. Кейбіреулері көбірек, басқалары азырақ, топырақтың тілу әсерінің салдарынан қарық түбін жеткілікті түрде нығыздалмайды. Кейбір сепкіштерде топырақты себуден кейін қосымша катоктар түрінде жанастыруды қамтамасыз ететін арнайы техникалық құралдар қолданылады, бірақ бұл конструкцияны күрделендіреді және олардың өзіндік құнын арттырады. Ең жоғары өткізгіштікке екі дискілі сіңіргіштер ие. Алайда, олардың да бірқатар кемшіліктері бар. Тұқым төселетін қарық түбі сіңіргіштің өз салмағымен нығыздалмайды, ал өткір дискілермен қопсытылады және тұқым қажетті ылғал мөлшерімен қамтамасыз етілмейді, өйткені қарық түбінің топырағында топырақ капиллярлары болмайды, бұл тұқымдардың өсу мерзімінің созылуына, өсімдіктердің одан әрі даму жағдайларының нашарлауына, демек өнімділіктің төмендеуіне әкеледі. Сонымен қатар, топыраққа салынатын тұқымдар осындай сіңіргіштің көмегімен тереңдікке біркелкі таратылмайды, өйткені олардың көпшілігі қарық түбіне салынады, ал қалған бөлігі қарық қабырғаларына түседі және одан әрі танап бетіне немесе танап бетіне жақын шығарылады.
Анықталған кемшіліктерді жою үшін авторлар фигуралы тұқымды қысқыш пластинасымен жабдықталған екі дискалы сіңіргіштің конструкциясын ұсынады.
Мақалада жұмыстың технологиялық процесін сипаттай отырып, жетілдірілген екі дискілі сіңіргіштің сұлбасы, сондай-ақ сіңіргіш жетегінің серіппесінің және қысқыш пластинасының серпінді қасиеттерін анықтау келтірілген.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
БИОЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ХАРАКТЕРИСТИКИ И РЕСУРСНЫЙ ПОТЕНЦИАЛ Sorbus sibirica Held. И Viburnum opulus L.
стр.249-254
Айдарханова Г.С., доктор биологических наук, ассоциированный профессор Новак А.П., научный сотрудник Оканов К., научный сотрудник
В статье представлены результаты биоэкологического мониторинга рябины сибирской и калины обыкновенной, произрастающей в Алтайском крае Восточно-Казахстанской области.
Общепринятыми методами изучены органо-лептические, морфологические, биохимические показатели этих растений, определены экологические особенности мест обитания. По данным биологической продуктивности и эксплуатационного запаса определены их ресурсные потенциалы. Установлено, что по прогнозным оценкам, урожай калины достигает 100 кг/га, рябины-120 кг/га. Показано, что общий биологический урожай рябины и калины зависит от возраста насаждений и условий произрастания. Наибольшая величина урожая отмечена у отдельно стоящих деревьев (больших кустов), не угнетаемых ни с какой стороны деревьями, в которых количество стволов достигает 10 и более штук. Установлено, что концентрация глюкозы варьирует в пределах до 12,7% для рябины сибирской, до 5% для калины обыкновенной. В составе ягод содержание витамина «С» доходит до 25-45 мг/кг. Все изученные пробы соответствуют требованиям нормативных документов по критерию экологической безопасности. Исследования лесных растений позволяют рекомендовать их использование в хозяйственных целях и заготовку в промышленных объемах в области экологической безопасности. Результаты выполненных исследований дополняют информацию о перспективных лекарственных растениях Алтайского региона на территории Казахстана для нужд аптечной сети, частных лиц, промышленных предприятий.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
МЕТОДЫ ВЫДЕЛЕНИЯ ДНК ИЗ СОБРАННЫХ ОБРАЗЦОВ РОДА Malus
стр.254-259
Майсупова Б.Д., кандидат сельскохозяйственных наук, ведущий научный сотрудник Ахметов Р.С., магистр лесного дела, и.о. директора Утебекова А.Д., докторант Ph.D Досманбетов Д.А., докторант Ph.D
Эволюционные взаимоотношения внутри рода Malus представляют большой интерес для современных молекулярно-генетических исследований. Большинство видов яблони (Malus Mill.) перекрестноопыляемые, обычно самонесовместимы. В роде Malus самонесовместимость контролируется серией генетических последовательностей, известных как S аллели. Культурные сорта яблони размножают большей частью вегетативным путем, так как при половом размножении (семенами) сортовые свойства обычно не передаются потомству. Основным способом размножения яблони является прививка, семенное размножение используется только для выведения новых сортов и при выращивании подвоев для прививок. Выделение видов по секциям в роде Malus в основном ведется по морфологическим и эколого-географическим признакам.
В данной работе описывается методика выделения ДНК из листьев растений, а также электрофорез ДНК в агарозном геле. Процедура выделения ДНК широко используется и часто является исходным пунктом в большинстве молекулярно-генетических исследований. При выделении ДНК из тканей растений важным фактором является эффективное разрушение клеточных стенок. Многие методы, используемые для этого, приводят к сильной фрагментации ДНК. Предлагаемый метод выделения ДНК может быть использован как для аналитического выделения при скрининге большого количества материала, так и для препаративного выделения геномной ДНК из растительного материала.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
СПОСОБЫ УСКОРЕННОГО ВЫРАЩИВАНИЯ ПОСАДОЧНОГО МАТЕРИАЛА (Picea Schrenkiana Fisch. et C.A. Mey.)
стр.259-263
Майсупова Б.Д., кандидат сельскохозяйственных наук, ведущий научный сотрудник Ахметов Р.С., магистр лесного дела, и.о. директора Утебекова А.Д., докторант Ph.D Досманбетов Д.А., докторант Ph.D
В данной работе представлены результаты изучения возможности использования при выращивании сеянцев хвойных пород в условиях юго-востока Казахстана современных отечественных, таких как фитобацирин, Гуми-К и российских стимуляторов роста, какнематофаговый гриб. Целью данной работы является изучение влияния стимуляторов и фунгицидов для ускоренного выращивания сеянцев ели Шренка в условиях теплицы и открытого грунта. Работа выполнена на территориях опытного лесного питомника, расположенных в ущелье «Солдатсай» Талгарского района Алматинской области на высоте 1450м над уровнем моря. Он окружен горами и лишь с северной стороны примыкает к
предгорной равнине, имеющей уклон к северу 4-50. Проведенные исследования будут способствовать проведению научногосопровождения внедрения технологий по ускоренному выращиванию посадочного материала древесных и кустарниковых пород. В статье указываются методики агротехники ускоренного выращивания посадочного материала ели Шренка, применение различных способов предпосевной обработки семян (стимуляторы, фунгициды), результаты опытов по посеву семян ели Шренка в условиях теплицы и открытого грунта, а также наблюдения за состоянием, ростом и устойчивостью однолетних сеянцев ели.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
НЕКОТОРЫЕ АСПЕКТЫ ОБЕСПЕЧЕНИЯ БЕЗОПАСНОСТИ ТРУДА РАБОТАЮЩИХ НА ПРЕДПРИЯТИЯХ СТРОИТЕЛЬНОЙ ОТРАСЛИ
стр.264-270
Ширванов Р.Б., кандидат технических наук, доцент Мухамбеткалиев С.Е., магистрант
В настоящей статье анализируются статистические данные по показателям травматизма работающих по предприятиям различных отраслей экономики Республики Казахстан, в т.ч. строительной отрасли, выявляются основные травмирующие факторы при работе персонала на строительных объектах. Устанавливается, что снижение пострадавших на производстве из-за полученных на работе травм, аварий и несчастных случаев является социально значимой задачей как для отдельного человека, семьи, коллектива, организации, так и государства в целом, возлагающего особую миссию в этом первостепенном вопросе на законодательные и нормативные акты в данной сфере, а также уполномоченные государственные органы и службы охраны труда предприятий. Раскрываются основные понятии и определения в сфере безопасности и охраны труда работающих, а также механизм обеспечения права работников на безопасность и охрану труда, безопасные условия труда на рабочем месте, гарантии и компенсационные выплаты за работу при наличии опасных и вредных производственных факторов. Подробно рассматриваются особенности организации и проведения аттестация рабочих мест в строительстве по условиям труда. По результатам проведенного анализа предлагаются пути решения проблемы повышения уровня безопасности труда работающих.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТНОСТИ ЭКСПЛУАТАЦИИ ГОРОДСКИХ АВТОБУСОВ НА ОСНОВЕ УЧЕТА СЛОЖНОСТИ МАРШРУТОВ
стр.271-275
Аманжолов К.Р., магистрант Оверченко Г.И., кандидат технических наук, доцент
В научной статье рассматриваются вопросы, связанные с повышением эффективности эксплуатации автобусов. Эффективность эксплуатации определяется по величине транспортной работы. Анализ факторов, влияющих на производительность показал, что наибольшее влияние оказывает эксплуатационная скорость, которая в свою очередь зависит от условий движения, транспортных и дорожных характеристик. Эти показатели значительно отличаются между собой. Так длина маршрутов изменяется в пределах от 13 до 57 км. Выбор факторов оказывающих наибольшее влияние на производительность производилась методом экспертных оценок. Наибольшее влияние оказывают такие показатели как эксплуатационная скорость, число пересечений, использование пассажировместимости, число поворотов и плотность транспортного потока. Корректировка производительности в зависимости от показателей маршрутов предлагается производить с помощью корректирующих коэффициентов по аналогии с системой корректировки условий эксплуатации, принятой при составлении планов технических обслуживаний и ремонтов. Общий поправочный коэффициент равен произведению поправочных коэффициентов на каждый из перечисленных параметров. Частные поправочные коэффициенты определяются как отношение среднего значения параметра для маршрутов одного пассажирского автопредприятия к текущему значению по каждому из маршрутов. Это позволит более обоснованно подходить к назначению плановых заданий.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
РОБОТОТЕХНИКА ҮЙРЕНУДЕ ARDUINO-НЫ ПАЙДАЛАНУ
стр.276-281
Базарбаева А.М., оқытушы Асылбекова Ш.М., оқытушы
Бұл мақалада Arduino тақташасы мен құру ортасы жайлы, студенттер, оқытушылар және әуесқойлар робототехниканы зерттеу және кез-келген жобаларды жасау барысында оны пайдалану мүмкіндіктері сипатталған. Сондай-ақ, тақтайшаның құрамына, Atmel микроконтроллеріне және микроконтроллердің басқа компоненттеріне қатысты ақпарат келтірілген.Arduino IDE ортасындағы жұмыс ерекшеліктері жайлы айтылған.Arduino-өз процессоры мен жады бар шағын төлем. Сондай-ақ платада ондаған контактілер бар, оларға түрлі компоненттерді қосуға болады: лампочкалар, датчиктер, моторлар, магниттік есік құлыптары және тағы да басқалары. Arduino-мен жұмыс істеуге ыңғайлы болу үшін Windows, Mac OS және Linux астында жұмыс істейтін «Arduino IDE» бағдарламалаудың тегін ресми ортасы бар. Оның көмегімен жаңа бағдарламаны Arduino жүктеу бір рет басу ісіне айналады, тек USB арқылы компьютерге төлемді қосыңыз.Arduino процессорына берілген алгоритм бойынша барлық құрылғыларды басқаратын бағдарламаны жүктеуге болады. Осылайша, сіз өз қолымен және өз ойларымен жасалған бірегей класс гаджеттерінің шексіз санын жасауға болады.Arduino тағы бір ерекшелігі-shields немесе жай «шилд»деп аталатын кеңейту платаларының болуы. Бұл жаңа мүмкіндіктер беру үшін Arduino қабатттар сияқты қойылатын қосымша платалар.Arduino платасы мысалында фунционаллық сипаттама және техникалық сипаттамалар келтіріледі. Ең өзекті платалардың аппараттық бөлігіне салыстырмалы талдау жасалды. Үдерістерді оқыту және басқару үшін Arduino микропроцессорлық платформасын қолдану перспективалары анықталды.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
БOЛAШAҚ МAМAНДAРДЫҢ AҚПAРAТТЫҚ - КOММУНИКAТИВТIК ҚҰЗЫРEТТIЛIГIН ҚAЛЫПТAСТЫРУДAҒЫ ИННOВAЦИЯЛЫҚ ӘДIСТEР
стр.281-286
Бaигyбeнoвa С.К., oқытyшы, мaгистр Диярoвa Л.Б., мaгистр
Бeрiлгeн мaқaлaдa бiлiм aлyшылaрдың құзырeттiлiгiн қaлыптaстырyдa қoлдaнылaтын oқытyдың иннoвaциялық әдiстeрi қaрaстырылғaн. Aтaп aйтсaқ, дискyссия, тoптық жұмыс, сыни тұрғыдaн oйлay, миғa шaбyыл әдiсi, интeрaктивтi, жoбaлay жәнe иннoвaциялық oқытy әдiстeрi, прoблeмaлық дәрiс, кeйс-стaди әдiсi, прoблeмaлық-бaғыттaлғaн сaбaқтaр. Сoнымeн қaтaр, қoлдaнылaтын иннoвaциялық әдiстeрдiң мaқсaты мeн мiндeттeрi, oлaрдың қoлдaнылy тиiмдiлiгi aтaп aйтылғaн.
Бiлiм бeрy бaғдaрлaмaлaрын жaңғыртyдың қaзiргi зaмaнғы үрдiстeрi стyдeнттeрдi oқытyдың бeлсeндi әдiстeрiн eнгiзyдi тaлaп eтeдi, бұл ayдитoриядa oқытyды, әсiрeсe дәрiстeрдi қысқaртyды жәнe стyдeнттeрдiң өзiндiк жұмыс көлeмiн ұлғaйтyды бiлдiрeдi. Oқy прoцeсiн ұйымдaстырy кeзiндe пeдaгoгикaлық oқытyдың әртүрлi әдiстeрi, бiлiм aлyшылaрдың oқy үрдiсiндe бeлсeндi рөл aтқaрyғa ынтaлaндырaтын, стyдeнттeргe бaғыттaлғaн бiлiм бeрy үшiн қoлaйлы әртүрлi oқытy түрлeрi пaйдaлaнылaды.
Oқытyдың мaңызды фaктoры бiлiм aлyшының тaқырыптың мәнiн өз бeтiмeн мeңгeрyiн түсiнyi мeн бaғaлaй aлyы бoлып тaбылaды.
Мaқaлaның қoрытындысындa жaңa иннoвaциялық пeдaгoгикaлық тexнoлoгияның бaсты мiндeттeрi: әрбiр бiлiм aлyшының бiлiм aлy, дaмy, бaсқa дa iс-әрeкeттeрiн мaқсaтты түрдe ұйымдaстырa бiлy; бiлiм мeн бiлiгiнe сaй кeлeтiн бaғдaр тaңдaп aлaтындaй дәрeжeдe тәрбиeлey; өз бeтiншe жұмыс iстey дaғдылaрын қaлыптaстырy, дaмытy; aнaлитикaлық oйлay қaбiлeтiн дaмытy мiндeттeрi көрсeтiлгeн.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
SMART - УНИВЕРСИТЕТ – БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯ ДАМУЫНЫҢ НЕГІЗІ
стр.286-291
Бекенова А.С., аға оқытушы, техникалық ғылымдарының магистрі
Мақалада білім берудегі инновация дамуының негізі болатын smart университетін құру тұжырымдамасы қарастырылған.
Төртінші өнеркәсіптік революция тікелей адами капиталға арқа сүйейтін білімге негізделген экономиканы қажет етеді.
Сондықтан да цифрландыру – білім беру процесіндегі маңызды қадам.
SMART қоғам университеттердің алдына жаңа жаһандық міндет қойып отыр: креативті әлеуетке ие, жаңа әлемде ойлай және жұмыс істей алатын кадрларды даярлау. Ол үшін оларды жаңа практикалық дағдыларға үйрету керек: әлеуметтік желілерде коммунициялау, пайдалы ақпаратты іріктеу, электрондық көздермен жұмыс істеу, жеке білім базасын құру, бұл оқу процесінің бағытын өзгертуді талап етеді.
Сонымен бірге, мақалада Smart университеттегі білім беру технологиялары, соның ішінде stem - оқытудың мәні мен маңыздылығы көрсетілген. STEM-оқыту ғылыми-техникалық білімді күнделікті өмірде қолдану, сыни тұрғыдан ойлау, техникалық пәндерге қызығушылықты арттыру, белсенді қарым-қатынас құру және топпен жұмыс жасау, жобаларға креативті және жаңашыл көзқарас, оқу мен карьераның ұштасуы сияқты артықшылықтарымен ерекшеленеді.
Мақала қорытындысында жоғары оқу орындары ғылым, білім беру мен жас ұрпақты тәрбиелеу орталығы ретінде қоғамдық сана жаңғыруының қозғаушы күшіне айналуы тиіс екендігі баяндалған.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ОСНОВНЫE ПРИНЦИПЫ И ПAРAДИГМЫ СИСТEМЫ SMART - ОБРAЗОВAНИЯ
стр.291-296
Жaксылыковa Г.A., старший преподаватель XaйруллинaA.С., старший преподаватель
В стaтьe рaссмaтривaются понятия smart-обрaзовaния, smart-обучения и ихосновныe элeмeнты: smart-обучeниe, smart-унивeрситeт, smart-учeбник. Описывaется прeдыстория рeaлизaции систeмы обрaзовaния и aнaлизируются фaкторы, которыe влияют нa формировaниe и дальнейшее рaзвитиe концeпции smart-обрaзовaния. Приводится aнaлиз тeндeнций рaзвития сфeры обрaзовaтeльныx услуги применения информационных и коммуникационных технологий. Обусловлeны три aспeктa прогрeссa smart-обрaзовaния: оргaнизaционный, тexнологичeский и пeдaгогичeский.Изучaeтся состояниe исслeдовaний в облaсти smart-обрaзовaния и приводятся eго отличитeльныexaрaктeристики,eсли срaвнивaть eго с понятиeм «элeктронного обучeния». Описываются концeпции smart-обрaзовaния в иx стандартном понимaнии с примeнeниeм элeктронныx тexнологий и разграничиваются понятия применение электронных технологий и smart-обучeния. Smart-обрaзовaниe опрeдeляeтся, кaк обрaзовaтeльнaя систeмa, которaя обeспeчивaeтся нa основeглобальной сети Интeрнeт, взaимодeйствия со срeдой и процeссом обучeния, и воспитaния для приобрeтeния нeобxодимыx знaний, нaвыков, умeний и компeтeнций. Смaрт-обрaзовaниe обeспeчивaeт возможность использования и применения прeимущeствa глобaльного информaционного общeствa для удовлeтворeния обучaeмыx своиx обрaзовaтeльныx потрeбностeй и интeрeсов. Описывaются основныe принципы смaрт-обрaзовaния, тенденции применения в сфере предоставления образовательных услуг,a тaкжe ключeвой элeмeнт концeпции smart-обрaзовaния.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ
стр.297-301
Таскаирова А.А., жаратылыстану ғылымдарының магистрі, оқытушы
Мақалада «Smart» жүйесі туралы жалпы мағлұмат беріліп, инновациялық технологиялардың мүмкіншіліктері мен артықшылықтарын математиканы оқытуда пайдалану қажеттіліктері жайлы айтылған. Smart оқытудың педагогтар қызметіне тиімділігі, SMART құрылғылармен жұмыстану, математиканы оқытуда инновациялық технологияларды қолдану оқытушылардың біліктілігін жетілдіріп, сапалы білім беруге септігін тигізеді.
Инновациялық технологияны математика сабағында қолдану студенттердің танымдық белсенділіктерін арттырып, құзыреттіліктерін дамытады. Математиканы оқуда студент әр түрлі электронды оқулықтарды, интерактивті технологияларды оқу үрдісінде қолданса, логикалық ойлау, өзара диалогтік оқу үдерісіне қатысуына ықпал етеді.
Мақалада студенттерге сапалы білім беруде инновациялық технологиялардың ерекшелігін игертіп, өзбетімен ізденуіне, шығармашылықпен жұмыс істеуіне мүмкіндік беріп, студенттердің білімі мен жетістіктерін жақсартуға болатындығы көрсетілген.
Электронды оқыту-Smart оқытудың алғашқы сатысы. Smart технологиясы оқу бағдарламаларды жүзеге асыру үшін қолданылады, ол тек қана оқыту үрдісін құралдық технология бойынша жүргізу емес, сондай-ақ инновациялық оқу бағдарламалар мен пәндерді қамтиды. Сонымен қатар, Smart технологиялар оқу-әдістемелік материалдарды жаңаша құрастырып әзірлеуге, сондай-ақ студенттерді белгілі бір бағытта оқытуға мүмкіндік береді.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
КӨЛІК ЕСЕПТЕРІНІҢ ЭЛЕКТР ЭНЕРГЕТИКАДА ҚОЛДАНЫЛУЫ ЖӘНЕ ОНЫ MATHCAD БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ КӨМЕГІМЕН ШЕШУ
стр.301-306
Уразгалиева А.Н., оқытушы
Электр энергиясы тауар ретінде нарықтағы сатып алудың және сатудың негізі болып табылады. Қазақстан электр энергиясының көтерме сауда базары болып саналатын электр энергиясының ырықтандырылған (либерализацияланған) нарықтарында кез келген басқа нарық қатысушыларымен электр энергиясын сатып алу және сату келісім шартын жасауға, және сәйкесінше осы келісім шартпен тек келісім бағасын емес, электр энергиясын жеткізілім - тұтыну көлемін, және де мерзімін (кестесін) анықтау құқығына ие.
Қазіргі таңда математиканың ең жоғарғы жетістіктерімен, заманауи есептік техниканың жетістіктері экономикалық зерттеулер мен жоспарлауларда кеңінен қолданылуда. Бұл мақсатта қолданылып жұрген математикалық жетістіктер: математикалық бағдарламалау секілді көптеген математикалық әдістер. Айтарлықтай табысқа жеткен әдістерінің бірі оптималды жоспарлау. Ал ол өз кезегінде математикалық бағдарламалаудың негізі болуда. Болашақ бағдарламашылар үшін қолданылған математиканың ең маңызды саласының бірі – көлік есебі. Көлік есебі – тасымалдау шығыны аз болатын товарды (бұл жағдайда, электр энергияысын) қуат көздерінен тұтынушы түйіндеріне тасымалдаудың ең тиімді жоспарын құру есебі.
Нарықтық заманында өндірістің дамуын ақпараттық технологиялардың және заманауи бағдарламалардың көмегінсіз елестету мүмкін емес. Бұл мақалада көлік есептерін электр энергетикада қолданудың жалпы сұрақтары мен оларды MathCAD бағдарламасының көмегімен шешу көрсетілген.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ЧИНАРЕВ КЕН ОРНЫНЫҢ ҚАБАТ СУЛАРЫНЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ МЕН ФИЗИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІН АНЫҚТАУ
стр.307-311
Ниязбекова А.Б., химия ғылымдарының кандидаты Мұратова А.С., магистрант
Чинарев - Батыс Қазақстан облысында, Орал қаласынан солтүстік-шығыста 40 км жерде орналасқан мұнай-газ конденсаты кен орны. Өнімділіктің екі қатқабаты анықталған: төменгі-ортаңғы девонның газды-конденсатты қатқабатында (4830-5180 м) екі жатын (би және афонит жатындары) және жоғарғы турненің қатқабатында (4275-4400 м) бір газ-мұнай жатыны. Ортаңғы девон жатыны оңтүстік қанаты ендікке жұық бағыттағы жарылыммен тілінген пликативтік-тектоникалық брахипішінді құрылымды түзуші би жене афонин ен онаты шөгінділерімен байланысқан. Жатындар солтүстігінен құрылымдық тұйықталу арқылы қалқаланған. Жинауыштар сазды таужыныстармен кезектесе қабаттасқан әктастардан, доломиттерден (органогендік, органогендік-детриттік, кейде биогермдік) құралған.
Қабаттың өнімді және сулы бөліктері бір-бірімен байланысты және тұтас гидродинамикалық жүйені құрайды. Кен орындарын эксплуатациялау кезіндегі қабат қысымы немесе қабат сұйықтықтары қасиеттерімен байланысты өзгерістер резервуарлардың сулы бөліктерінің қатысуымен жүреді. Сонымен қатар мұнай-газ жабдықтарының коррозиялық процестеріне қабат суы агрессивті орталарының ықпал ететіні мәлім. Сол себепті өндірістік практикада қабат суларының қасиеттері үлкен маңызға ие.
Мұнай-газ өнеркәсібінің жабдықтарын коррозиядан қорғау мәселесі күкіртті мұнайларды өндіру мен өңдеудің ұлгаюы және қабатқа әсер етуші жаңа прогрессивті әдістердің кең қолданылуына байланысты арнайы көңіл аударуды талап етеді. Бұл жұмыста лабораториялық жағдайда - титриметриялық және потенциометриялық әдістермен , платномер құрылғыларымен БҚО, Каспий маңы ойысының солтүстік бөлігіндегі Чинарев мұнай-газ конденсат кен орнының қабат суының химиялық құрамы анықталды, олардың физикалық көрсеткіштері зерттелінді.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
SOME ASPECTS ABOUT ENERGY EFFICIENCY
стр.312-316
Shinguzhiyeva А.B., PhD Тuletov А.S., master student
The paper presents information on energy saving in the construction industry. The issues of energy-saving technologies and materials for the construction of energy-efficient homes are raised.
A literature review of foreign scientists on energy-efficient materials and technologies is presented. They are actively engaged in research in the field of energy conservation in the construction industry. These materials include foam glass, foam concrete lightweight aggregates such as expanded clay, which are widely used and energy efficient due to the fact that their production uses production waste as corrective additives, and the main raw material is a common rock.
As it is known, the main heat losses in houses mainly occur through enclosing structures: floors, walls, ceilings, roofing, etc. Energy efficient building materials increase the tightness of the house. Such materials have a thermal conductivity coefficient that is significantly lower than that of conventional materials. Gas blocks, slag blocks, expanded clay blocks can also be referred to them. Since these materials have a porous structure, they belong to the family of cellular concrete, intended for the construction of buildings. The thermal conductivity of such materials is low.
In the production of building materials, in order to save energy costs, it is necessary to use not standard technologies for obtaining certain building materials, but to modernize and improve high-performance technologies.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
THE CHOICE OF METHOD OF EXPOSURE TO HEAT ON HIGH VISCOSITY OIL RESERVOIRS WITH THE USE OF DIRECTIONAL WELLS
стр.317-322
Khamzina B. E., PhD, senior lecturer Abatov S.A., postgraduate Abatov S.A., postgraduate Nurylaev D.K., postgraduate
The paper gives a theoretical substantiation of the proposed method of thermal impact on a high-viscosity oil reservoir in order to increase its oil recovery. Presents the technological scheme of thermal effect of inclined wells with the vortex pipe into the formation with the effect of Ranco. The proposed thermal method can be used in injection and production wells drilled before it, for example, in fields with high-viscosity oil Karazhanbas, Kalamkas, Kenkiyak and other high-viscosity oil, and a horizontal production well between injection wells can be placed along the length of the productive formation. The use of vortex pipeline has a number of advantages over other methods of heavy oil production by thermal effects. The downhole steam generator has a combustion chamber and equipment for burning the fuel mixture. In the combustion chamber, water, fuel, air is passed through separate pipelines, and electric current is carried through the electric cable. The steam generator cycles were interrupted: the chamber is filled with compressed air, fuel, periodic filling and ignition. In this case, in order to ensure reliable protection against environmental impact, it is necessary to provide reliable protection against environmental impact, as well as provide reliable protection against environmental impact.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
САМОРАСШИРЯЮЩИЙСЯ ПАКЕР REPACKER КОМПАНИИ BAKER
стр.322-326
Абдыгалиева А.К., старший преподаватель
В статье приводится информация о пакере REPacker компании Baker, который при спуске в скважину выполняет свое предназначение при соприкосновении с нефтью или водой. Расширяясь и разбухая, этот пакер изолируют кольцевое пространство ствола скважины, тем самым обеспечивая разобщение между зонами с разными показателями давлениями.
Данный пакер изготавливается методом адгезионного наматывания на обсадных трубы эластичного рабочего элемента, из полимера на основе нитрила и внедренных водоабсорбирующих частиц.
Отличие данного пакера состоит в простоте установки, что дает возможность его селективного применения для изоляции. Наличие собственной энергии рабочего элемента снижает временные затраты на спускоподъемные работы.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ В РЕШЕНИИ ПРОБЛЕМЫ ОСВОЕНИЯ ГОРИЗОНТАЛЬНЫХ СКВАЖИН
стр.326-332
Мурзагалиева А.А., магистр технических наук Ержанова Ж.Т., старший преподаватель Бахыт А.М., магистрант
В статье приводится анализ эффективности метода воздействия на призабойную зону пласта. Как метод механического воздействия на призабойную зону пласта гидроразрыв пласта является одним из наиболее эффективных и технологичных методов вызова притока нефти. Основываясь на предложенной методике, были уточнены геологические границы пласта, что дало возможность внести существенные коррективы в геологическую и гидродинамическую модели и в технологию разработки пласта, определить ранее недренируемые запасы в зоне размещения горизонтальных скважин и проведения многократных гидравлиеческих разрывов пласта. На основе данных новой перекорреляции коллекторов построены геолого-технологическая и гидродинамическая модели. Новая уточненная модель была использована для анализа текущего состояния и выработки запасов, а также для распределения извлекаемых запасов по длине горизонтального ствола с целью определения точек гидравлиеческий разрыв пласта путем размещения фиктивных скважин на расстоянии 50 м друг от друга, численно и по длине совпадающих с размерностью граней куба в ячейке. Численными исследованиями на модели вычислен приток жидкости по фиктивным скважинам. Выявлено, что распределение добычи жидкости в каждой ячейке по модели, вскрытой скважиной, крайне неравномерно. Основной приток жидкости, как и следовало ожидать, наблюдается в граничных точках ствола. В соответствии с неоднородностью коллектора по проницаемости как послойной, так и зональной, приток жидкости (нефти) по стволу скважины будет колебаться относительно максимума и минимума притока.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
АНАЛИЗ ЭФФЕКТИВНОСТИ ГОРИЗОНТАЛЬНЫХ СКВАЖИН НА КАРАЧАГАНАКСКОМ НГКМ
стр.332-338
Рахимов А.А., кандидат технических наук, доцент Койшыбай А.С., магистрант Коптелин Я.В., студент
В статье на основе обзора литературных источников сделан анализ и выбор оптимального варианта вызова притока при заканчивании скважин для обеспечения максимальной нефтеотдачи пласта. По результатам работ многих исследователей, пласт содержит значительные запасы нефти, извлечение которых сопряжено с большими трудностями вследствие низких фильтрационно-емкостных свойств пород. Поэтому предполагается, что наряду с бурением вертикальных и горизонтальных скважин и разукрупнением объектов разработки необходимо шире применять гидроразрыв пласта (ГРП). Отмечено, что востребованность научных исследований и совершенствование технологий проводки горизонтальных скважин связаны с увеличением доли запасов нефти категории трудноизвлекаемых, с одной стороны, и истощением извлекаемых, с другой. Указанные две причины стали основными, что послужило толчком для бурного развития горизонтального бурения и проводки боковых стволов. Этой проблеме на сегодня посвящены крупные научные работы известных ученых как в России, так и за рубежом. Далее идет описание результатов исследования условий эффективного применения технологий ГРП на горизонтальных стволах скважин для многопластовых систем коллекторов, продолжительности применения той или
иной технологии, ее эффективности при выработке запасов нефти из низкопроницаемого коллектора с проводкой многоствольных горизонтальных скважин.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ПРОГНОЗИРОВАНИЕ БЕЗОПАСНОСТИ МАГИСТРАЛЬНЫХ ТРУБОПРОВОДОВ ПУТЕМ АНАЛИЗА ВНУТРИТРУБНОЙ ДИАГНОСТИКИ
стр.339-345
Шуланбаева Л.Т., кандидат технических наук Туманова А.А., магистр технических наук
Элементами управления безопасностью, как известно, являются диагностика, анализ результатов диагностики, расчёты прочности и остаточного ресурса, прогнозирование, принятие практических решений, ремонтно-восстановительные работы, контроль технологических параметров в процессе эксплуатации. Все эти элементы в той или иной мере развиваются и совершенствуются, некоторые быстрее, другие с отставанием.
Кроме того, все трубопроводы содержат множество несоответствий в виде дефектов металлургических (расслоения и неметаллические включения), строительных (вмятины, гофры, сварочные дефекты), эксплуатационных (коррозионные дефекты, механические повреждения). Это видно из результатов внутритрубной диагностики любого трубопровода.
Но наиболее актуальной проблемой после проведения внутритрубной диагностики стала правильная оценка опасности выявленных дефектов и принятие хорошо обоснованных планов ремонта. Причём, должна быть обеспечена максимальная эффективность. Оставлять без ремонта опасные дефекты нельзя. Выполнение ремонтных работ на неопасных дефектах ведёт к бессмысленным затратам. Поэтому должно быть точное соответствие объёма ремонтных работ составу дефектов и условиям работы трубопровода. Таким образом для безопасной и безотказной перекачки нефти на нефтепроводах должны проводится прогнозирование безопасности трубопроводов методом проведения внутритрубной диагностики. В то же время, как и большинство крупных производственных объектов, трубопроводы являются источниками опасности для окружающей среды. Поэтому вопросы, связанные с проблемами безопасности, а также безопасности систем трубопроводного транспорта и в настоящее время требуют критического рассмотрения и совершенствования. В данной статье, не претендуя на окончательное решение всех проблем в области безопасности, делается попытка решить часть из них.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
РАЗРАБОТКА ЭЛЕКТРИЧЕСКОЙ СХЕМЫ КОМПЛЕКСНОЙ СИСТЕМЫ С ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ НАКОПИТЕЛЕЙ ЭНЕРГИИ
стр.346-350
Садыкова Л.А., кандидат технических наук, доцент Мутиголлиев А.М., магистрант
Аннотация
Актуальным становятся исследования по изысканию альтернатив традиционному топливу.Альтернативным вариантом могут быть возобновляемые источники энергии, особенно энергия солнечного излучения и ветра, которые имеют место на всей территории Казахстана.
Классическое использование с целью применение для решения задачи автономного электроснабжения передвижных топливных электростанций сопряжено с проблемой использования ископаемого углеводородного топлива, а именно с постоянным ростом цен на нефтепродукты и газ, и с негативной экологией. В связи с этим, актуальными становятся исследования по изысканию альтернатив традиционному топливу.
Энергия солнечного излучения и ветра имеют место на всей территории государства, однако нерегулярность поступления энергии от этих источников и ее низкая плотность создают значительные трудности в их применении. Практически это проявляется в высокой стоимости производимой электроэнергии и низкой надежности ее поставки потребителю. Устранить эти препятствия путем совершенствования преобразователей возобновляемых источников энергии не удается, так как это сопровождается таким ростом их стоимости, что проблема экономичности автономных солнечных и ветряных электростанций еще более обостряется.
Значительного снижения стоимости вырабатываемой электроэнергии можно достичь путем оптимизации состава и параметров автономных систем электроснабжения. Реально и существенно повысить эффективность автономных возобновляемых источников энергии, можно только рассматривая их как изолированные системы, нерегулярно получающие энергию солнечного излучения или ветра, эффективно преобразовывая ее в электроэнергию, и поставляя потребителю в соответствии с его потребностями.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
СОСТОЯНИЕ И ТЕНДЕНЦИИ РАЗВИТИЯ ТЕХНОЛОГИЙ ПО ИСПОЛЬЗОВАНИЮ СОЛНЕЧНОЙ ЭНЕРГИИ В КИТАЙСКОЙ ПРОВИНЦИИ СИНЬЦЗЯН
стр.350-354
Садыкова Л.А., кандидат технических наук, доцент
В статье представлены материалы Международного семинара по технологиям освоения и использования солнечной энергии в китайской провинции Синьцзян. На сегодняшний день Китай является самым крупным гелиоэнергетическим государством в мире.
По мере социально-экономического развития в Китае солнечное тепло используется не только в тепловодоснабжении бытовых помещений, но и в отоплении и охлаждении зданий, в теплоснабжении промышленных и сельскохозяйственных сооружений.
За 20 лет в Китае постепенно была создана более совершенная система стандартов в отрасли использования солнечного тепла, разработано около 50 государственных стандартов и около 20 отраслевых стандартов; более 10 районов и городов выработали местные стандарты, несколько десятков предприятий выработали свои технические стандарты.
С 2015 г. Национальная энергетическая администрация Китая начала разработку 11 стандартов о строительстве объектов выработки электроэнергии от солнечного тепла и 5 стандартов о строительстве объектов использования средне- и низкотемпературной солнечной теплоты.
В настоящее время изучение и потребление солнечной энергии в Синьцзяне состоит в следующем: гелиоводонагревателе, солнечной сушилке, гелиоэнерго-сборнике, солнечном отоплении, кондиционере и других продукциях, применяемых в промышленности и в сельском хозяйстве.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
ПРИМЕНЕНИЕ ТЕОРИИ ВЕРОЯТНОСТИ В ЗАДАЧАХ ЭЛЕКТРОЭНЕРГЕТИКИ
стр.354-358
Уразгалиева А.Н., магистр математики, старший преподаватель
Ежедневно каждый из нас не однократно повторяет однотипные действия, которые не всегда приводят к одинаковому результату. Причина непостоянства результата одних и тех же действий заключается в том, что исходы большинства реальных (материальных) опытов, даже на вид очень простых определяются множеством факторов. Поскольку степень влияния каждого отдельно взятого фактора на ход опыта при его воспроизведении не постоянна, поэтому и сам результат опыта при его повторном проведении получается различным, спонтанным, случайным. Состояние электроэнергетической системы, в том числе ее топология и режим, также зависит от множества факторов и определяется состояниями входящих в нее элементов. Современные электроэнергетические системы представляют собой сложные, высокоорганизованные (многоэлементные и иерархические) структуры кибернетического типа, обеспечивающие функционирование практически всех отраслей цивилизованного хозяйства. В связи с этим при проектировании, эксплуатации и реконструкции электроэнергетические системы приходится решать множество задач аналитического и расчетного характера, в том числе и для расчета установившихся режимов электроэнергетических систем, анализа их устойчивости и надежности. Решение задач связанных с надежностью систем, основано на математическом аппарате теории вероятностей. В данной статье представлены основные понятия теории вероятностей применяемые для решения электроэнергетических задач, приведены примеры.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
DEVELOPMENT OF THE TERRITORIAL ORGANIZATION OF AGRICULTURE IN KAZAKHSTAN
стр.359-367
Kazambayeva A.M., Candidate of Economical Sciences, senior lecturer
The territorial organization of agriculture in Kazakhstan is influenced by many factors. As the most significant it is possible to single out the natural potential of the agriculture of a particular region and the degree of its use on the basis of intensification of production and land supply; solvent demand for products, zonal types of combination of industries; the level and structure of local food consumption; distance and the efficiency of transport of certain products from the place of production to the places of consumption that affect the transport costs. Therefore, when studying of territorial organization of agriculture in the context of strengthening economic integration processes, the following research methods were used: monographic method, abstract-logical method, economic-statistical method, correlation-regression method, comparative method.
The monographic method was used to study the theoretical and methodological prerequisites for the development of the theory of the territorial organization of agriculture in the Republic of Kazakhstan, monographs and scientific works of a number of authors were studied, aimed at improving the territorial organization of production in the agrarian sector.
In economic sciences, the study of the existing realities of a process replaces the power of abstraction. The abstract-logical method was used to analyze factors affecting the development of Kazakhstan's agriculture, as well as indicators of crop production and livestock production in the country.
The economic-statistical method is used in the study of mass phenomena, processes, facts and the identification of trends and patterns of their development. It also allows to determine the quantitative influence of individual factors on the result being studied, to identify the main factors that caused changes during economic processes. Therefore, the article examines the indicators of integration in the market of goods, services and labor in the West Kazakhstan region, the efficiency of the development of the West Kazakhstan region in terms of integration, the location and specialization of the regions in the crop and livestock sector, etc.
In economic research, it is often necessary to identify factors that determine the level and dynamics of the economic process. This problem is most often solved by the methods of correlation and regression analysis. For a reliable mapping of objectively existing processes in the economy, it is necessary to identify significant relationships and not only to identify them, but also to give them a quantitative assessment. This approach requires the discovery of causal dependencies.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
НЕКОТОРЫЕ ВОПРОСЫ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ СТРУКТУРЫ ЗЕМЕЛЬНЫХ РЕСУРСОВ ЗАПАДНО - КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ
стр.367-372
Асетова А.Ю., магистр сельскохозяйственных наук, старший преподаватель
В данной статье рассматриваются состояние и структура земельных угодий по субъектам хозяйствования, их проблемы, пути и перспективы их развития в современных условиях, анализ современного состояния развития и эффективности сельскохозяйственного производства. Рассматриваются сведения по использованию земель с учетом почвенно-климатических условий и их составляющих. Показаны природно-экономические зоны и их использование. Необходимость совершенствования системы землепользований района, которое включает последовательное решение социально-экономических и экологических задач. В улучшении использования земель сельскохозяйственного назначения первостепенное значение имеют внедрение инновационных проектов организации территорий, повышение культуры земледелия, соблюдение установленной технологии выращивания сельскохозяйственных культур, введение и освоение рекомендуемых севооборотов, осуществление противоэрозионных и других природоохранных мероприятий. Среди этих направлений приоритетным является повышение продуктивности и сохранение плодородия почв. Используются некоторые методы дистанционного анализа, метод наблюдения и статистических группировок, что позволяет более интенсивно выявлять факторы, влияющие на рациональное использование земель.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
+
СИСТЕМНЫЙ АНАЛИЗ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ЗЕМЕЛЬ РЕГУЛЯРНОГО ОРОШЕНИЯ ПО ЗАПАДНО – КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ
стр.372-377
Оңаев М.К., кандидат технических наук, доцент Утегалиева Н.Х., магистр услуг, старший преподаватель
В статье представлены результаты анализа наличия и современного состояния и эффективности использования регулярно орошаемых земель с учетом особенностей региона. Регулярное орошение использовалось преимущественно для выращивания кормовых однолетних культур и люцерны на зеленый корм. Анализируется распределение земель регулярного орошения в разрезе территориальных единиц, а также наличие о площади использованных орошаемых земель в разрезе культур Западно-Казахстанской области. Для повышения эффективности отдачи каждого гектара земли, и особенно в условиях недостаточного увлажнения, необходимо иметь достоверные данные по наличии и использовании земель регулярного и лиманного орошения. Проведен сравнительный анализ динамических изменений использования орошаемых земель с применением следующих методов: дистанционные методы анализа наличия и использования орошаемых земель; метод наблюдения и группировки данных, который позволяет выявлять факторы, влияющие на состояние регулярно орошаемых земель. В современных условиях рациональное использование орошаемых земель становится особенно актуальным.
Загружаем данные из библиотечной системы...
Ключевые слова
